2020’ler uzaktan çalışmanın konuşulduğu değil, yaşandığı yıllar olacak

Bütün dünya yaklaşık dört aydır karantina altında. Birçok ülke kademeli olarak normalleşme çalışmalarına başladı. Bununla birlikte, tedbirlerin yumuşatılması ve seyahatlere izin verilmesi, ikinci dalga riskinin de konuşulmasına neden oluyor. 

Bu koşullar altında birçok şirket gelecek planlarını olası başka bir salgın için kurgulamaya başladı. Bu kurgular içerisinde de uzaktan çalışma yerini belki de en çok sağlamlaştıran uygulama gibi gözükmekte. 

Halihazırda mevcut uygulamaları içerisinde uzaktan çalışmaya yer veren büyük teknoloji ve e-ticaret şirketlerini, bir zamanlar belki de hiç olmaz diye düşündüğümüz üretim şirketlerinin merkez ofisleri ve bankalar izlemekte.

Ancak birçok konuda olduğu gibi, uzaktan çalışma konusunda da, konuya uzun vadeli projeksiyonlar ile yaklaşan ve sağlam politikalar ile uzaktan çalışmayı destekleyen kurumlar, ileriye dönük bakış açıları sayesinde daha başarılı olacaklardır. 

Uzaktan çalışma her ne kadar uzun yıllardır konuşulan bir konu olsa da, kurumların Coivd-19 krizine insan yönetimi açısından pek hazırlıklı yakalandıklarını söyleyemeyeceğiz. Elbette, uzaktan çalışma koşullarına hazırlıklı olmak ve tüm önlemleri almak daha iyi bir yöntem olsa da, koşulların hızla değiştiği kriz durumlarında bu tarz bir imkan pek mümkün olmayabiliyor. 

Bundan yaklaşık 7 yıl önce, Yahoo’nun CEO’su Marissa Mayer çalışma hızı ve kalitesiyle ilgili endişelerini öne sürerek şirketin uzaktan çalışma programını iptal etmesi o dönemde çok konuşulmuştu; kimileri kendisini geleceği doğru okumamakla eleştirmişti. Ancak kabul etmek gerekir ki, bugün belki de bir zorunluluk haline gelen uzaktan çalışma kendi içerisinde belirli zorlukları barındırmakta. Güzel haber şu ki, bütün sorunların kurum kültürüne özel, doğru çözüm reçeteleri bulunmakta.

Çalışan dünyası çok uzun yıllardır beklediği uzaktan da çalışabilme fırsatına Covid-19 ile çok hızlı ulaştı. Ev ile iş arasını yaklaşık 2 dakika içerisinde kat etmenin avantajları elbette kulağa çok çekici geliyordu. 

Bu dönemde, tüm avantajlarına rağmen, çoğunlukla yalnız, yalıtılmış ve birlikte çalışılan ekibe uzak olmanın yarattığı hissiyat, uzaktan çalışmanın bir zorunluluk hali ile hayatımıza girmesi ve sosyal hayatlarımızdaki izolasyon ile doğrudan ilintili. Ancak konuya daha uzun vadeden baktığımızda, dış dünyadaki sağlık tehdidinin ortadan kalktığı koşullar altında çalışanların uzaktan çalışmada aradıkları en büyük destek, kesintisiz iletişim ve adil yaklaşımın odakta olduğu insan yönetim politikaları olacaktır. 

Uzaktan çalışma yönteminin başarılı olmasında ve kurumun hedeflerine ulaşmasında kritik rol oynamasındaki en büyük unsur, uzaktan çalışmanın kurum kültürü haline gelmesidir. 

Yeni bir strateji demek, şirkette insanların yeni yöntemler kullanmaları, yeni iş yapma biçimleri edinmeleri demektir. Kültür ise bir ortamda “işlerin nasıl yürüdüğüyle” ilişkilidir. Stratejiyi kurum kültürü içerisinde yaşayacak şekilde kurgulamak gerekir, aksi halde yönetim gurusu olarak kabul edilen Peter Drucker’ın dediği gibi, “kültür, stratejiyi kahvaltıda yer”.

Ancak burada dikkat etmek gerekir ki, çok sayıda davranış değişikliğini aynı anda hayata geçirmek zordur, bu nedenle de uzaktan çalışma ile kurumun hayatına girecek yeni aksiyonları doğru bir planlama ile hayata geçirmek kritik bir önem taşımaktadır. 

Küresel çapta 1300’den fazla İK yöneticisinin katıldığı İnsan Kaynaklarının Geleceği 2020 anketimizdeki; Öncü İK organizasyonlarının, şirketleri için doğru kültürü sürekli takip etmek ve korumak için uyguladıkları bir strateji olduğuna “kesinlikle katılma” yönelimlerinin 6 kat daha fazla olduğu bulgusu da bunun önemini desteklemektedir. Benzer şekilde araştırmamıza katılan CHRO’ ların %61’i şirket kültürünün şirket amaçlarına uygun şekilde değiştirilmesi gerektiğini düşünürken, %71’i İK organizasyonlarının kültür entegrasyonunda hayati bir rol oynadığını dile getirmekte.

Uzaktan çalışmanın kurumlar içerisinde yaygın bir şekilde uygulandığı bir ortamda en büyük sorumluluk ve yük kurum liderlerine ve yöneticilerine düşmekte. Her kurumun uzaktan çalışma konusundaki olgunluğu ve kültürel hazırlığı farklı aşamalarda olduğundan kuruma özel bir analiz ile öncelikli aksiyon planlarının ve en önemlisi, başlangıç noktasının belirlenmesi gerekir. 

Önümüzdeki dönemde ekip yönetimi ve verimli çalışma açısından yeni stratejilere ihtiyaç duyulmakta. Çalışanlar, kurum değerlerini ve kurum içerisindeki varlık nedenlerini anlayıp kurumun stratejileri ve hedefleri içerisindeki yerlerini görebilmek ve iş çıktılarının önemini anlayabilmek için daha iyi bir planlama ve iletişime ihtiyaç duymaktalar.

İnsan Kaynakları stratejileri içerisinde gözden geçirilmesi ve belki de yeniden yapılandırılması gereken konuların başında, Covid-19 ile sınırları genişleyen uzaktan çalışmanın getirdiği, iş-özel hayat dengesinin bozulması, sosyal mesafeden kaynaklı kişisel sıkıntılar, verimli bir çalışma ortamı dizaynı ve yetenek yönetimi gelmekte.

Kurumların, çok doğaldır ki, suyun altında nefeslerini tutma kabiliyetleri birbirinden farklı. Bunun bir getirisi olarak da, kısa vadede ekonomik varlıklarına odaklanan şirketlerin, orta vadede bu konular üzerinde çalışması, sürdürülebilirlik açısından hayati öneme sahip. KPMG’nin 5C (compliance, cost, capacity, connectivity, capability) modeli bu çerçevede kurumların doğru sorular ile planlama ve iletişimde yol almasını sağlıyor.

Önümüzdeki dönemde GIG ekonomi ve çevresel sistemleri daha da önem kazanacak. Ama genel bir perspektiften bakacak olursak, kurumları önümüzdeki dönemde insan yönetimi konusunda bekleyen ajanda maddelerini şu şekilde özetleyebiliriz; kurumların kısa-orta vadede, tüm İK stratejilerinin gözden geçirilmesi; çalışanlarına yaşattığı deneyim, İş gücü yönetimi, gelişim araçları, dijitalleşme ve İK analitik, performans yönetimi ve yeteneğe bakış açısı, yeni metodolojiler ile ele alınması gereken konu başlıklarında üst sıralarda yer almakta.