Sanayi devrimi 18 ve 19’uncu yüzyıllarda yeni buluşların, buhar gücüyle çalışan makinelerin üretimde kullanılması ve sermaye birikiminin artması ile ilk safhasını tamamladı. Sanayileşme sonraki yüzyıllarda da farklı evrelerden geçti. Genel hatları ile sanayileşmenin bugüne kadar “buhar gücüyle çalışan makineler”, “elektriğin üretimde kullanılması” ve “otomasyon” ile üç ana evre geçirdi.

21’inci yüzyılın ikinci on yılında ise sanayi devriminin 4’üncü evreye girdiği ifade ediliyor. Bu evre neden ve nasıl adlandırılıyor? Bu sorunun cevabı “Sanayi 4.0”da veya “Endüstri 4.0”. Bu terim ilk defa 2011 yılında Almanya'da Hannover Fuarı’nda kullanıldı. Sonrasında Robert Bosch GmbH ve Henning Kagerman liderliğinde bir çalışma grubu tarafından hazırlanan “4. Sanayi Devrimi” öneri dosyası, 2012 yılında Alman Federal Hükümeti’ne sunuldu. 8 Nisan 2013 tarihinde ise Hannover Fuarı’nda çalışma grubu “Endüstri 4.0 Raporu”nu sundu.

Neden Endüstri 4.0? Çünkü üretim sektörünün içinde bulunduğu küresel ekonomi ve bunu yarattığı artan rekabet şartları bu tür bir yaklaşımı ortaya çıkardı.

Bu yaklaşımı tetikleyen en önemli neden “dijital teknolojiler” olarak karşımıza çıkıyor. Dijital teknolojiler sonrasında “akıllı robotlar”, “Büyük Veri”, “Nesnelerin İnterneti”, “3-D baskı”, “bulut” gibi gelişmeler “Sanayi veya Endüstri 4.0” olgusunun ortaya çıkmasının en büyük nedenleri.

Üretim süreçlerinde elde edilen veri, bu verinin hızlı bir şekilde kaydedilmesi, işlenmesi ve analiz edilmesini gerektiriyor. Şirketler Büyük Veri’yi nerede kullanacak? Büyük Veri, üretim ve hizmet işletmelerinde süreçleri optimize etme, kaynakları verimli kullanma, kaliteyi koruma ve artırma amacıyla kullanılacaktır.
 

İçinde bulunduğumuz çağda vergilemede de “Büyük Veri” oluşuyor. Büyük Veri hem vergi mükellefleri hem de vergi idareleri nezdinde kaydediliyor ve işleniyor.

Vergileme alanındaki küresel gelişmeler “yeni normal” olarak adlandırılan düzende “bilgi değişimi” yerini “otomatik bilgi değişimi”ne bıraktı. Türkiye de “yeni normal” ortamında “ortak raporlama standardı”, “FATCA” ve “BEPS - ülke bazlı raporlama” gibi uygulamalar sonrasında “otomatik bilgi değişimi”ne başladı, başlayacak. Örneğin, FATCA ile ABD ve Türkiye arasında “otomatik bilgi değişimi”nin hukuki altyapısı oluştu ve 2017 yılında başlayacak. Bu durum vergileme alanında da Büyük Veri oluşumunun en önemli ayağı.

Bu nedenle, vergi alanında da Büyük Veri önem arz ediyor. Hem mükellefler/şirketler hem de vergi yönetiminde kamu tarafını temsil eden vergi idareleri ile vergi denetiminde sorumlu kurum/kuruluşlar Büyük Veri’nin işlenmesi için veri analitiği araçlarını kullanmaya uyum sağlamayı öncelikleri arasına almış durumda.

Bu ortamda hem işletmeler/mükellefler hem de vergi idareleri işlerinin gittikçe zorlaştığı düşüncesiyle daha fazla baskı altında kalıyor. İşte bu aşamada teknoloji devreye giriyor.
 

Vergi politikaları ve yönetimi “Büyük Veri” çağında daha da önemli hale geliyor. Neden? Çünkü “veri toplama ve sınır ötesi bilgi değişimi”nin oluştuğu seviye ile vergi idarelerinin “vergi toplamada verimliliği artırma” isteği bunu önemli hale getiriyor. Mükellefler açısından ise “vergi verisi” iki nedenle Büyük Veri için de önemli: Birincisi “vergi düzenlemelerine uyum”, ikincisi ise “vergi yönetiminde stratejik analiz”.

Sonuç olarak modern işletmelerdeki diğer bölümler gibi vergi yönetiminden sorumlu bölümlerin de “veri devrimi"nin bir parçası olması bekleniyor. İşletmelerin ulaştığı yerel ve küresel büyüklükler, e-devlet uygulamalarından kaynaklanan e-fatura, e-defter ve e-arşiv gibi uygulamalar “vergi veri analitiği”ni çok önemli hale getiriyor.

“Vergi alanında veri analitiği” için geliştirilmiş “akıllı vergi çözümleri” söz konusudur. Vergi yönetimlerinin karşılaştığı ve çözmek durumunda olduğu üç sorun “şeffaflık”, “uluslararası raporlama yükümlülüklerinin yarattığı karmaşıklık” ve “uyum maliyeti” olarak karşımıza çıkıyor.

Vergide veri analitiği sayesinde “gümrük ve ticaret”, “katma değer vergisi” ve “transfer fiyatlandırması” alanlarında vergi verisi “bilgi ve değere” dönüşüyor. Vergide veri analitiği ile şirketlerin tüm dolaylı vergi verisinin incelenmesi ile işletmelerin vergi düzenlemelerine uyumu artarken, uyumsuzluktan doğması muhtemel cezaların önüne geçilebiliyor. İşletme sermayesinin artması sağlanıyor. Buna ilave olarak, süreç verimliliği ve bu süreçlerin incelenmesiyle ortaya çıkan fırsatlar şirketlerin nakit akımlarını olumlu yönde etkiliyor, vergi inceleme süreçleri iyileşiyor; finansal, itibar, stratejik ve faaliyet risklerinden kaçınmak mümkün olabiliyor.