Czyn zabroniony według ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych
Definicja czynu zabronionego pod groźbą kary.
Projekt nowej ustawy nie ogranicza odpowiedzialności podmiotów zbiorowych do konkretnie wymienionych w ustawie czynów, tak jak robi to dotychczas obowiązująca ustawa. Przewiduje natomiast odpowiedzialność podmiotów zbiorowych za „czyn zabroniony przez ustawę pod groźbą kary”, wskazując jedynie, iż należy przez to rozumieć: przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.
Wyznaczenie zakresu odpowiedzialności podmiotów zbiorowych wymaga, zatem ustalenia, co kryje się pod pojęciem „czynu zabronionego” w powyższym rozumieniu.
„Przestępstwo” definiują ogólnie przepisy Kodeksu karnego wskazując, iż jest nim zbrodnia (czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą) albo występek (czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych albo powyżej 5 tys. złotych, karą ograniczenia wolności przekraczającą miesiąc albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc).
Zatem dla uznania, czy dany czyn jest przestępstwem istotne są dwa czynniki – (i) czy istnieje przepis ustawowy, w którym dane działanie lub zaniechanie zagrożone jest karą i (ii) jaki jest przewidziany minimalny wymiar kary, jaką można wymierzyć za jego popełnienie. Nie ma natomiast znaczenia, czy taki przepis znajduje się w Kodeksie karnym, czy innej ustawie. Odpowiedzialność może wiec dotyczyć bardzo szerokiego wachlarza czynów zabronionych Przykładowo, może chodzić o przestępstwa gospodarcze czy przeciwko prawom pracownika uregulowane w kodeksie karnym, ale także przestępstwa z ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, Prawa ochrony środowiska czy Prawa budowlanego oraz z różnych ustaw sektorowych (np. Prawa farmaceutycznego czy ustawy o ochronie zwierząt w odniesieniu do nielegalnego uboju zwierząt).
Projektowana ustawa przewiduje jednak pewne ograniczeniem odpowiedzialności podmiotu zbiorowego, gdyż w definicji „czynu zabronionego” zawarto wyraźne wyłączenie, zgodnie, z którym podmioty zbiorowe nie ponoszą odpowiedzialności za przestępstwa określone w przepisach Prawa prasowego oraz przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego (tj. między innymi zniesławienie, zniewaga, naruszenie nietykalności cielesnej). Zdaniem autora projektu ustawy, wyłączenia te mają na celu m. in. ochronę wolności słowa i wolności prasy. Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych nie obejmie też wykroczeń ani wykroczeń skarbowych.
