Nederlanders overwegend kritisch over integriteit

Ongeveer de helft van de werkenden meldt een waargenomen integriteitsschending niet

39% Van de Nederlandse beroepsbevolking heeft in het afgelopen jaar een integriteitsschending op werk meegemaakt. Het gaat daarbij vooral om het onzorgvuldig omgaan met geheime of persoonlijke informatie, schenden van privacy, pesten, creëren van een vijandige werksfeer en elkaar lastigvallen. In iets meer dan de helft alle gevallen (52%), is er een melding gedaan van de waargenomen integriteitsschending.

In het kader van de Week van de Integriteit heeft KPMG onderzoek verricht naar de vraag hoe Nederlandse werknemers integriteit in hun werk ervaren. De Week van de Integriteit is een jaarlijks landelijk initiatief dat deze week plaatsvindt met als doel kennis over integriteit te delen en het gesprek daarover binnen organisaties te stimuleren. Aan het onderzoek hebben 1,000 respondenten meegewerkt.

KPMG is trotse partner van de Week van de Integriteit

Soft-controls

Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van het 'soft controls’ model, dat door Muel Kaptein, hoogleraar integriteit aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en Partner bij KPMG Forensic, is ontwikkeld. Soft controls bestaan uit acht gedrag-beïnvloedende factoren in organisaties. Wanneer binnen organisaties deze soft controls prominenter aanwezig zijn, neemt de waarschijnlijkheid van integer gedrag toe en vermindert de kans op integriteitsschendingen. Zie hieronder een uitleg per soft control en de mate waarin deze soft-controls zijn ingebed binnen Nederlandse organisaties.

Figuur: soft-controls model

Uit het onderzoek komt naar voren dat de Nederlandse werknemers het meest positief zijn over Bespreekbaarheid (68%) en Helderheid (67%). Zij zijn daarentegen het minst positief over Uitvoerbaarheid (55%) en Transparantie (45%). De Nederlandse werknemers zijn het meest positief over de preventieve soft controls. De soft controls van preventieve aard beschermen werknemers tegen bewuste en onbedoelde integriteitsschendingen en zijn randvoorwaardelijk voor een gezond integriteitsklimaat op de werkvloer.

Daarbij zijn werknemers gemiddeld genomen het minst positief over de detectieve soft controls. De soft controls van detectieve aard geven weer welke controls zijn ingericht (dat wil zeggen: ‘harde controls’ zoals controles en maatregelen, maar ook ruimte/kans om zaken bespreekbaar te maken) om niet-integer gedrag te ontdekken.

Dit betekent dat de voorwaarden voor een sterk integriteitsklimaat aanwezig zijn, maar dat er ruimte voor verbetering is in hoe (niet-)integer gedrag zichtbaar is (detectief) en wordt gestimuleerd (gesanctioneerd – responsief).

Het ontbreekt aan goed zicht op integriteitsrisico’s

Werknemers in Nederland zijn van mening dat er door hun werkgevers weinig moeite wordt gedaan om integriteitsschendingen te ontdekken. Het zicht op wat er zich daadwerkelijk afspeelt op de werkvloer ontbreekt. Wanneer niet-integer gedrag onopgemerkt blijft, vergroot dit de kans dat dergelijk gedrag toeneemt, omdat medewerkers denken ermee weg te kunnen komen. Ook neemt de alertheid van medewerkers af. Door beperkte controles worden medewerkers immers nauwelijks geconfronteerd met hun eigen gedrag.

Ondanks grote druk, ervaren werknemers ruimte om te leren van fouten

In totaal voelt 27% een grote druk om commerciële doelstellingen te behalen wat de kans vergroot dat medewerkers ‘bochten afsnijden’. De Nederlandse werknemer is daarentegen wel positief over de mate waarin zij binnen hun organisatie kunnen leren van hun fouten: 83% is die mening toegedaan. Het leren van fouten is essentieel voor het bevorderen van het integriteitsklimaat. Door onze fouten te erkennen en te analyseren, kunnen we inzicht krijgen in waar we mogelijk afwijken van de geldende normen en waarden. Dit bewustzijn stelt ons in staat om onze besluitvorming te herzien, onze acties aan te passen en betere keuzes te maken die in lijn zijn met het integriteitsklimaat.

Bijna de helft van de waargenomen schendingen wordt niet gemeld

Werknemers die een integriteitsschending hebben gezien, melden dit in bijna de helft van de gevallen niet (48%). Meest genoemde redenen zijn dat werknemers een negatieve reactie verwachten wanneer zij melden, het niet aan hen vinden om een melding te doen en niet als onruststoker gezien willen worden. Wanneer integriteitsvoorvallen niet worden gemeld, kunnen deze langer voortduren met alle schade van dien. Ervaring bij onze klanten laat zien dat er veel werknemers zijn die integriteitsschendingen in hun werk wel melden. Een randvoorwaarde is dan dat zij er op kunnen vertrouwen dat hun melding adequaat wordt opgepakt.