Macaristan ile ekonomide bahar havası

Macaristan ile ekonomide bahar havası

Macaristan stratejik konumu, sürdürülebilir makro ekonomisi ve yatırım dostu, istikrarlı siyasi ortamı sayesinde Türk şirketlerinin ilgisini çekiyor. Aynı şekilde Türkiye de otomotivden tekstile, gıdadan endüstriyel ürünlere kadar Macaristan’ın tedarikçisi olmaya aday bir ülke. Türkiye-Macaristan arasındaki mevcut ekonomik işbirliği potansiyelinin nasıl değerlendirileceğini ve önümüzdeki aylarda atılacak adımları Macaristan Başkonsolosu Balázs Hendrich ile konuştuk.

1000
Balázs Hendrich

Yaklaşık 580 Türk şirketinin faaliyet gösterdiği Macaristan ile Türkiye arasında 3 milyar dolarlık ticaret hacmi bulunuyor. Ancak uzmanlar, ekonomik kapasitenin daha yukarısında olduğuna dikkat çekiyor. Karşılıklı stratejik hedef, ilk etapta 5 milyar dolara ulaşılması. Macaristan Başkonsolosu Balázs Hendrich; Türkiye-Macaristan arasında atılacak ekonomik işbirliği adımlarıyla ilgili bilgi verdi.

Macaristan’ın önde gelen sektörleri/pazarları hakkında bize biraz bilgi verebilir misiniz?


Macaristan’ın nüfusu yaklaşık 10 milyon; ülkenin GSYİH’si ise 133,4 milyar ABD doları. GSYİH artışı 2014 yılında yüzde 3,7 iken 2015 yılında yüzde 2,9 olarak gerçekleşti. İhracat hacmi yaklaşık 96 milyar ABD doları. 2016 yılında önde gelen üç uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu, geleceğe dair istikrarlı bir görünüm sergileyen Macaristan’ın notunu yükseltti (Fitch BBB-, S&P BBB-, Moody’s Baa3). Macaristan, Avrupa Birliği ve NATO üyesi…

Otomotiv endüstrisi, Macaristan’ın en önemli ve en hızlı büyüyen sektörlerinden biri. Toplam imalat sanayinin yüzde 30’unu ve ihracatın yaklaşık yüzde 20’sini oluşturuyor. Otomotiv endüstrisinde istihdam edilenlerin sayısı 2015 yılında 150 bine ulaştı. Geçen yıl Macaristan’da yarım milyonun üzerinde binek araç üretildi. Macaristan’da 4 OEM otomotiv şirketi ve en büyük 100 küresel tedarikçiden 43’ü bulunuyor.

İş yaratma açısından, yüksek katma değerli ortak hizmet merkezleri (SSCs – shared service centers) ve geliştirme merkezlerine de dikkat çekmek istiyorum. Günümüzde 2015 yılı sonuçlarının ardından ve ayrıca 2016 yılının ilk yarısında otomotiv endüstrisinden sonra ikinci sırada yer alan SSC sektörü iç ekonomide en dinamik büyüyen ve gelişen sektörlerden biri.

Macaristan, özellikle ülkenin büyüklüğüne istinaden, gıda endüstrisine sağlam bir temel oluşturan çok sayıda tarım ürününün Avrupa’daki önemli bir üreticisi. Macaristan’ın tarım ve gıda endüstrisi GSYİH’nin yaklaşık yüzde 7’sini oluşturuyor. Toplam istihdam içindeki payları yüzde 8’i aşıyor.

Ayrıca GSYİH’ye doğrudan ve dolaylı olarak yüzde 9 ve toplam istihdama yüzde12 katkı sağlayan turizmden de bahsetmek gerekiyor. Yabancı turist sayısı 2014 ve 2015 arasında yüzde 6,7’lik bir artış gösterdi.
 

Macaristan ve Türkiye arasındaki ticaret hacmi hakkında bize biraz bilgi verebilir misiniz? Şu an Macaristan’da faaliyet gösteren kaç Türk şirketi ve Türkiye’de faaliyet gösteren kaç Macar şirketi var?

Ticaret ciromuz yaklaşık 3 milyar ABD doları. Bu rakamın, yapı itibarıyla kimya ve plastik endüstrisinin farklı ürünlerinin yanı sıra makine, elektrikli eşya, araç oranına göre üçte ikisini Macaristan’ın Türkiye’ye olan ihracatı oluşturuyor.

Birkaç yıl önceki karşılıklı stratejik hedef, ikili ticaret hacmimizin 5 milyar ABD dolarına ulaşmasıydı. Ancak bunun için ikili ticaretin yapısı çeşitlendirilmeli ve su yönetimi, akıllı şehirler, bilgi iletişimi, mühendislik, savunma sanayi ve sağlık gibi teknoloji ağırlıklı, yüksek katma değerli sektörlere daha fazla vurgu yapılmalı. Karşılıklı istenen hacme ulaşabilmek için ikili ticaretin dengesizliğinin azaltılması gerektiğine inanıyorum. Türk şirketlerinin yatırımcı ve ticaret ortağı olarak Macaristan ve Orta Avrupa bölgesinde de faaliyetlerini artırdığını görmek istiyoruz.

Şu anda Macaristan’da yaklaşık 580 Türk şirketi faaliyet gösteriyor. İlk 5 Türk şirketi, 2014 yılında yaklaşık 72 milyon ABD doları satış gerçekleştirirken binden fazla kişiye iş imkânı sağladı.

Otomotiv yedek parça üretimi, elektronik, beyaz eşya, su arıtma ve enerji alanlarında daha fazla işbirliği de know-how paylaşımının karşılıklı yarar sağlayabileceği bir alan.

Türk şirketlerinin Macaristan’a özel bir ilgisi var mı? Macaristan’da yatırım yapmak isteyen potansiyel şirketler hakkında bize biraz bilgi verebilir misiniz?

Son zamanlarda Türk şirketlerinin Macaristan’a yatırım yapma konusunda ilgisi önemli oranda arttı. Birçok soru alıyoruz. Umarım bu yıl Macaristan’da yapılacak yeni bir Türk yatırımını duyurabiliriz.

Soruyu sektör düzeyinde ele alırsak, bunların otomotiv ve ilgili sanayi şirketleri olacağını söyleyebilirim. Diğer hedef sektörler arasında turizm, otelcilik ve gayrimenkul bulunuyor.

budapest

Macaristan Türk şirketleri açısından neden elverişli? (Vergilendirme, yatırım kolaylığı, Avrupa’ya erişim vb.)

Macaristan uygun konumu, istikrarlı makro ekonomisi ve yatırım dostu, istikrarlı siyasi ortamı sayesinde yatırım için mükemmel ve güvenli bir yer. Gelen Doğrudan Yabancı Yatırım stoku, (2014 yılı sonunda) GSYİH’nin yüzde 78’ini oluşturarak bölgenin en yüksek oranı oldu. Bu durum Macaristan’ı Doğu Avrupa bölgesinin en cazip yatırım yeri olarak seçen prestijli Site Selection ve fDI dergilerince de doğrulandı.

Orta Avrupa’da 350 milyonluk bir pazara kolay erişim sağlayan dört ana Pan-Avrupa koridorunun kavşağında yer alıyoruz. Ülke, 2004 yılından beri Avrupa Birliği tam üyesi konumunda.

Dostça bir atmosfer, iş ilişkilerinin geliştirilmesi açısından iyi bir teşvik unsuru. Bunun yanı sıra Macaristan stratejik jeopolitik konumunu, nitelikli iş gücünü ve gelişmiş altyapısını da hizmete sunmalı. Ayrıca Macar hükümetinin yatırım teşvikleri de bölgede oldukça rekabetçi. Sunulan teşvikler arasında nakit sübvansiyonlar, yatırım vergi indirimi, eğitim sübvansiyonu, küçük işyeri kurma yardımı, ücretler üzerinden vergi indirimi ve iş yaratma sübvansiyonu yer alıyor. Türkiye’ye benzer şekilde Macaristan mevcut teşvik yoğunluğunun değiştiği bölgelere ayrılmış durumda. Macar hükümetinin kararına bağlı olan nakit sübvansiyon, varlık yatırımı veya iş yaratma amaçlarıyla talep edilebilir. 2014 ve 2020 yılları arasında 7 yıllık Avrupa Birliği mali döneminde Macaristan yaklaşık 40 milyar euro mali kaynak hakkına sahip olacak.

Macar hükümetinin geçtiğimiz günlerde Kurumsal Gelir Vergisi’ni Avrupa’nın en düşük oranı olan yüzde 9’a düşürdüğünü, sosyal güvenlik ile ücretler üzerinde geçerli vergi oranını 2017’den itibaren yüzde 27’den yüzde 22’ye indirdiğini ve 2018 yılında da yüzde 20’ye indireceğini vurgulamak isterim. Macaristan yakın zaman önce kurumsal Ar-Ge faaliyetlerini ve teknoloji ağırlıklı yatırımların gerçekleştirilmesini artırmak amacıyla yeni nakit teşvikler de sundu.

Ayrıca Türk-Macar ilişkilerini ilerletecek önemli bir başarı olarak Macar Exim Bank’ın deneyimli bir Türk finansçı liderliğinde İstanbul’da bir şube açtığına dikkat çekmek isterim.

Macaristan devlet bankası olan Exim Bank, Macaristan’ın GSYİH’sinin yüzde 92’sini oluşturan Macar ihracatının yükselmesinde önemli bir rol oynuyor.
Exim Macaristan, ticaret finansmanı açısından Türk ithalatçılar için Macar ihracatçılarına “tedarikçi kredileri” ve “alıcı kredileri” olarak geleneksel ihracat kredileri sağlamanın yanında Macaristan’a yatırım yapmak isteyen Türk yatırımcılara orta ve uzun vadeli proje ile yatırım finansmanı sağlayan bir Kalkınma ve Yatırım Finans Kuruluşu olarak görev yapıyor. Macar firmaların Türk müteahhitler ile bir araya geldiği üçüncü taraf ülkelerdeki projelerin finansmanı da Exim’in ilgisini çekecektir.

Türkiye, hükümetimiz için en önemli ekonomilerden biri. Exim Macaristan’ın Türkiye’deki varlığı bir yandan ticaret hacminin büyümesine hizmet ederken diğer yandan Türk yatırımcıları Macaristan’a yatırım yapmaya teşvik etmektedir.

Yatırım yapan şirketlerin geri bildirimlerine göre yabancı dil bilgisine, orta ve yüksek öğrenim standardına ve rekabetçi ücretlere sahip gayretli, yüksek vasıflı iş gücünün varlığı Macaristan’a yatırım yapma kararlarında önemli bir rol oynadı.

Yüksek nitelikli ve uygun maliyetli Macar iş gücü, ülkenin uluslararası rekabet gücünü artırıyor. 2016 yılından bu yana Macaristan’da yasal brüt asgari ücret aylık yaklaşık 356 euro. 2015 yılında ortalama kazanç ise aylık yaklaşık 800 euroydu.

Genel KDV oranı yüzde 27 iken azaltılmış oranlar yüzde 5 (ör. dergi, kitap, ilaç, merkezi ısıtma ile 2017 yılı itibariyle kümes hayvanları, yumurta ve taze süt) ve yüzde 18'dir (ör. internet ve restoran hizmetleri). KDV’den muaf hizmetler, ağırlıklı olarak bankacılık hizmetleri, sigorta, yatırımla ilgili hizmetler, gayrimenkullerin satışı ve kiralanmasıdır.

Yerel işletme vergisi maksimum yüzde 2, inovasyon katkısı yüzde 0,3’tür.
Macaristan ekonomisi açık ekonomi olduğundan yabancı yatırımların teşvik edilmesine özellikle önem veriliyor. Potansiyel yatırımcılarla ortaklık, ulusal bir öncelik olarak kabul edilirken halihazırda Macaristan’da yerleşik olan şirketlerin ihtiyaçlarına ve iş ortamının daha da iyileştirilmesine özel bir ihtimam gösteriliyor.

Son olarak değineceğim ama çok önemli olan bir diğer husus ise Macaristan’ın eşsiz bir tarih, olağanüstü termal kaplıcalar ve gelişen bir kültür sahnesi gibi olağanüstü bir yaşam kalitesini sunması.

hungarian meeting

Macaristan ve Türkiye arasında mevcut veya gelecek ticaret anlaşmaları var mı? İlişkiler yasal olarak nasıl düzenleniyor?

Macaristan ve Türkiye’nin uzun bir geçmişe dayanan tarihsel bir ilişkisi ve dostluğu var. Ülkelerimiz mükemmel siyasi ilişkilere sahip, kültürel ve ekonomik alanlarda yakın işbirliği içinde olan stratejik ortaklardır. Son birkaç yıldır işbirliğimizi daha da artırmaya yönelik bir takım somut adımlar attık. Aralık 2013’te Macaristan ve Türkiye arasında Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi’nin kurulması, hükümetlerimiz arasındaki sürekli diyalog ve o zamandan bu yana sık sık gerçekleşen üst düzey ziyaretler ilişkilerimizdeki gelişmeyi gösteriyor. İkili çerçevede karşılıklı ekonomik çıkarları görüşebileceğimiz bir forum oluşturmak üzere Ortak Ekonomi Komitesi’ni faaliyete geçirdik. Önümüzdeki aylarda üst düzey etkinlikler öngörülüyor.

AB üyesi olması Macaristan’ı AB-Türkiye Gümrük Birliği Anlaşması’na bağlamış olmasına rağmen mümkün olduğunca bu çerçevede ikili ticaret yapmaya hazırız.

© 2024 KPMG Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş., şirket üyelerinin sorumluluğu sundukları garantiyle sınırlı özel bir İngiliz şirketi olan KPMG International Limited ile ilişkili bağımsız şirketlerden oluşan KPMG küresel organizasyonuna üye bir Türk şirketidir. Tüm hakları saklıdır. 

Küresel KPMG ağının yapısı hakkında detaylı bilgi için kpmg.com/governance adresini ziyaret edebilirsiniz.

Bize ulaşın