เร็วๆ นี้ คณะรัฐมนตรีได้ เห็นชอบมาตรการภาษีเพื่อส่งเสริมให้บุคคลธรรมดาประกอบธุรกิจในรูปแบบของนิติบุคคล โดยมีวัตถูประสงค์ที่จะเป็นการขยายฐานภาษีอย่างยั่งยืนในระยะยาว และโปร่งใส และปิดช่องโหว่การจัดเก็บภาษี เนื่องจากมาตรการดังกล่าวจะทำให้ผู้ประกอบธุรกิจต้องจัดทำบัญชีและเอกสารประกอบการลงบัญชีที่เป็นไปตามมาตรฐานสากล ซึ่งจะยังผลให้กรมสรรพากรสามารถตรวจสอบธุรกรรมต่างๆ ได้ง่ายกว่า

 

กรมสรรพากรคาดว่าจะมีผู้ประกอบการนิติบุคคลเพิ่มขึ้น 250,000 ราย ทำให้รัฐมีรายได้จากการจัดเก็บภาษีเพิ่มขึ้นปีละ 4,200 ล้านบาท ซึ่งสาระสำคัญของมาตรการดังกล่าว รวมถึงการกำหนดอัตราการหักค่าใช้จ่ายแบบเหมาสำหรับเงินได้ตามมาตรา 40 (7) (รายได้จากการรับเหมา) และ (8) (รายได้จากการค้า) แห่งประมวลรัษฎากรให้ลดลงเหลือ 60% เริ่มตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2560 และ ยกเว้นภาษีเงินได้ ภาษีมูลค่าเพิ่ม ภาษีธุรกิจเฉพาะ และอากรแสตมป์ สำหรับการโอนทรัพย์สินที่บุคคลธรรมดาโอนให้กับบริษัทที่จัดตั้งใหม่ เพื่อใช้เป็นทุนเริ่มต้นในนิติบุคคล มีผลตั้งแต่วันนี้จนถึงวันที่ 31 ธันวาคม 2560 นอกจากนี้บริษัทที่มีทุนชำระแล้วไม่เกิน 5 ล้านบาท และมีรายได้ไม่เกิน 30 ล้านบาทในวันสุดท้ายของรอบบัญชี สามารถนำรายจ่ายที่เกิดจากการจดทะเบียนจัดตั้งบริษัทใหม่ ค่าทำบัญชี และค่าสอบบัญชี มาหักเป็นรายจ่ายได้สองเท่า เป็นเวลาห้ารอบบัญชี และกระทรวงมหาดไทยจะลดค่าธรรมเนียมการโอนอสังหาริมทรัพย์และห้องชุดของผู้ถือหุ้นเพื่อชำระค่าหุ้นให้แก่นิติบุคคลที่จัดตั้งใหม่ตามมาตรการนี้ จาก 2% เหลือ 0.01%

 

อาจจะเกิดคำถามว่าแล้วจะมีผลดี ผลเสียอย่างไรในการประกอบธุรกิจในรูปนิติบุคคล หากพิจารณาจากอัตราภาษี ที่ปัจจุบันอัตราภาษีของภาษีเงินได้นิติบุคคลคือ ร้อยละ 20 ของกำไรสุทธิ และ ภาษีหัก ณ ที่จ่ายเงินปันผลร้อยละ 10 ของกำไรสุทธิหลังหักภาษีเงินได้แล้ว อัตราภาษีเงินได้นิติบุคคลที่ต้องเสียรวมอยู่ที่ร้อยละ 28 ของกำไรสุทธิ  ขณะที่ในปัจจุบันอัตราภาษีสูงสุดของภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาคือร้อยละ  35 สำหรับเงินได้ที่เกิน 4 ล้านบาทซึ่งจะเพิ่มเป็น 5 ล้านบาทในปี 2560 แล้วดูเหมือนว่าการประกอบกิจการในรูปนิติบุคคลน่าจะเสียภาษีน้อยกว่าหากกิจการมีรายได้มากกว่า 5 ล้านบาท นอกจากนี้กิจการที่มีทุนชำระแล้วไม่เกิน 5 ล้านบาทและมีรายได้ไม่เกิน 30 ล้านบาทในวันสุดท้ายของรอบบัญชี ยังได้สิทธิยกเว้นภาษีสำหรับ กำไรสุทธิ แรก 300,000 บาท และยังได้ลดภาษีจากอัตราร้อยละ 20 เหลือร้อยละ 15 สำหรับส่วนที่เกิน 300,000 บาท แต่ไม่เกิน 3 ล้านบาทอีกด้วย

 

ดังนั้นถ้าดูแค่อัตราภาษีการประกอบกิจการในรูปนิติบุคคลน่าจะเสียภาษีที่น้อยกว่าเมื่อกิจการขยายตัวมากขึ้น อีกทั้งหากกิจการมีค่าใช้จ่ายจริงที่มากกว่ารายได้ ก็ยังสามารถนำขาดทุนที่เกิดขึ้นไปหักออกจากกำไรในปีถัดมาได้ไม่เกิน 5 รอบระยะเวลาบัญชีอีกด้วย ซึ่งกรณีบุคคลธรรมดาจะไม่สามารถนำขาดทุนไปใช้ในปีถัดไปได้ เมื่อดูอัตราภาษีเงินได้ในประเทศสมาชิกอาเซียนส่วนใหญ่ก็จะเป็นไปในทิศทางเดียวกัน กล่าวคือ อัตราภาษีเงินได้นิติบุคคล ไม่เกินอัตราสูงสุดของอัตราภาษีบุคคลธรรมดา ในส่วนของภาษีทางอ้อมอื่นๆ เช่นภาษีมูลค่าเพิ่มไม่มีความแตกต่างไม่ว่าจะประกอบกิจการในนามบุคคลธรรมดาหรือในนามของนิติบุคคลเพราะ ภาษีมูลค่าเพิ่ม ผู้ที่จะรับภาระคือผู้ซื้อสินค้าหรือผู้รับบริการ โดยไม่คำนึงว่าผู้ขายหรือผู้ให้บริการจะเป็นบุคคลธรรมดาหรือนิติบุคคล แต่ที่เป็นภาระเพิ่มเติมก็คือภาษีหัก ณ ที่จ่ายเนื่องจากไทยมีรายการที่นิติบุคคลต้องหักภาษีเมื่อมีการจ่ายค่าใช้จ่ายทั้งในและต่างประเทศอยู่หลายรายการ ในส่วนนี้จึงเป็นภาระหน้าที่ที่กิจการจะต้องดำเนินการให้ถูกต้อง เพราะหากไม่ได้หักภาษีหรือหักผิด ตัวกิจการเองก็จะถูกเรียกเก็บค่าภาษีที่ไม่ได้หักหรือหักขาด รวมทั้ง เงินเพิ่มได้ เรื่องนี้จึงเป็นเรื่องหนึ่งที่กิจการต้องศึกษาและทำความเข้าใจหากจะเปลี่ยนเป็นนิติบุคคล

 

อย่างไรก็ดีอาจจะมีปัจจัยอื่นในการพิจารณานอกเหนือจากเรื่องของภาษี เช่น เรื่องของความน่าเชื่อถือ โดยทั่วไปการเป็นนิติบุคคลซึ่งต้องมีการจดทะเบียนกับทั้งกระทรวงพาณิชย์และกรมสรรพากรย่อมทำให้ลูกค้าเกิดความเชื่อถือได้ในระดับหนึ่ง เพราะข้อมูลของนิติบุคคลสามารถตรวจสอบได้ โดยเฉพาะหากกิจการมีความประสงค์จะขยายกิจการโดยใช้โอกาสของ เออีซี ในการขยายฐานลูกค้า การประกอบธุรกิจในรูปของนิติบุคคลน่าจะได้รับโอกาสที่ดีกว่าการทำกิจการในรูปบุคคลธรรมดา ในอาเซียนเองก็มีหลาบประเทศที่ให้สิทธิประโยชน์ทางภาษีเพิ่มเติมแก่นิติบุคคล เช่น อัตราภาษีเงินได้ที่ลดลงกรณีเป็นกิจการขนาดย่อมตามกฎหมายของประเทศนั้นๆ หรือ การให้หักค่าใช้จ่ายได้มากขึ้นเช่นถ้ามีค่าใช้จ่ายการวิจัยพัฒนา

 

หากเลือกประกอบกิจการในรูปนิติบุคคลแล้วกิจการควรจะต้องจัดให้มีระบบที่เหมาะสมในการจัดทำบัญชี รวมถึงการจัดทำและจัดเก็บเอกสารประกอบการลงบัญชีต่างๆ เพราะเหตุที่กรมสรรพากรสนับสนุนให้ประกอบกิจการเป็นนิติบุคคลนั้นก็จะช่วยให้เพิ่มผู้เสียภาษีในระบบและสามารถตรวจสอบและเข้าถึงได้ง่ายกว่ากรณีการประกอบกิจการในรูปบุคคลธรรมดา  

 

ประเทศสมาชิก	อัตราภาษีบุคคลธรรมดาสูงสุด*	อัตราภาษเงินได้นิติบุคคล*
บรูไน	ไม่มี	20%
กัมพูชา	20%	20%
อินโดนีเซีย	30%	25%
ลาว	24%	24%
มาเลเซีย	25%	25%
พม่า	20%	25%
ฟิลิปปินส์	32%	30%
สิงคโปร์	20%	17%
ไทย	35%	20%
เวียดนาม	35%	20%

 

*หมายเหตุ:  เป็นข้อมูลเบื้องต้น ควรตรวจสอบรายละเอียดกฎหมายของแต่ละประเทศเพิ่มเติม