• 1000

Zobowiązania przedsiębiorców w zakresie ochrony środowiska

Początek roku zwiastuje zbliżanie się terminów na realizację licznych obowiązków, jakie na przedsiębiorców nakłada prawodawca. Z łatwością uwadze umknąć mogą kwestie związane z tzw. opłatami środowiskowymi oraz raportowaniem z tym związanym. Na szczególną uwagę zasługują obowiązki nakładane na przedsiębiorców w zakresie ochrony środowiska, które obejmują np.

  • prowadzenie właściwej dokumentacji,
  • odprowadzenie opłat,
  • składanie sprawozdań.

W rezultacie zasadne jest dokładne zweryfikowania ewentualnych obowiązków już na początku roku, aby uniknąć ewentualnych sankcji. Poniżej przedstawiamy najważniejsze zagadnienie w tym zakresie:

Sprawozdanie o produktach, opakowaniach i o gospodarowaniu odpadami z nich powstającymi

Na czym polega i kogo dotyczy?

Obowiązek sprawozdawczy dotyczy wszystkich przedsiębiorców, którzy wprowadzają produkty w opakowaniach na rynek polski i zostali wymienieni w art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach m.in.:

  • Producentów, importerów, wewnątrzwspólnotowych nabywców opakowań z papieru, tworzyw sztucznych, szkła, aluminium, metali żelaznych lub drewna;
  • Przedsiębiorstwa wprowadzające do obrotu produkty w opakowaniach, eksportujący i dokonujący wewnątrzwspólnotowej dostawy produktów w opakowaniach;
  • Podmioty prowadzące sklepy lub hurtownie, w których towary pakowane są w torby z tworzywa sztucznego, objęte opłatą recyklingową;
  • Przedsiębiorstwa wprowadzające na rynek krajowy produkty takie jak: oleje, opony, preparaty smarowe lub towary je zawierające oraz podmioty będące producentami pojazdów w tym przedsiębiorstwa prowadzące działalność gospodarczą w zakresie wewnątrzwspólnotowego nabycia lub importu pojazdów wycofanych z eksploatacji.

Termin i sposób złożenia?

Sprawozdania mają charakter roczny i przedkładane są w systemie internetowym Baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO) do 15 marca 2022 r., za rok 2021.

Czy możliwe jest zastosowanie sankcji w związku z brakiem złożenia sprawozdania

Niezłożenie sprawozdania w wyznaczonym terminie może wiązać się nałożeniem na podmiot kary grzywny.

Opłata produktowa od opakowań

Na czym polega i kogo dotyczy?

Opłata dotyczy przedsiębiorców, którzy sprzedają swoje produkty w opakowaniach oraz nie zapewniają odpowiedniego poziomu recyklingu odpadów opakowaniowych, który powinien odpowiadać ilości sprzedanych opakowań. Opłata produktowa jest zatem opłatą za nie poddane recyklingowi opakowania (np. z tworzyw sztucznych, aluminium, stali, papieru i tektury, szkła, drewna, lub innych opakowań). Przykładowo opłata produktowa dotyczy:

  • sprzedawców, którzy sprzedają swoje produkty w opakowaniach (np. przedsiębiorcy dokonujący sprzedaży przez Internet, gdyż oferowane produkty wymagają odpowiedniego opakowania na potrzeby wysyłki; przedsiębiorcy oferujący produkty spożywcze w opakowaniach);
  • przedsiębiorców, którzy sprzedają produkty importowane, jeśli są sprzedawane w opakowaniach;
  • producentów, którzy wprowadzają towar do obrotu w opakowaniach.

Termin płatności?

Opłata produktowa jest wnoszona raz do roku do dnia 15 marca 2022 roku za rok 2021.

Czy możliwe jest zastosowanie sankcji w związku z brakiem uiszczenia opłaty?

W przypadku braku wniesienia opłaty lub wniesienia zaniżonej opłaty produktowej - marszałek województwa ustala, w drodze decyzji, wysokość zaległości z tytułu opłaty produktowej. Tak ustaloną opłatę należy uiścić w terminie 14 dni, a w razie braku zapłaty – w drodze decyzji zostanie ustalona dodatkowa opłata produktowa w wysokości odpowiadającej 50% kwoty niewniesionej opłaty produktowej.

Sprawozdanie o odpadach

Na czym polega i kogo dotyczy?

Wytwórcy odpadów[1], podmioty prowadzące działalność polegającą na gospodarowaniu odpadami oraz wydobywaniu odpadów ze składowiska odpadów lub ze zwałowiska odpadów są zobligowani do prowadzenia ewidencji odpadów. Ww. podmioty muszą przekazać do Urzędu Marszałkowskiego roczne sprawozdanie o wytworzonych odpadach i o gospodarowaniu odpadami.

[1] Przez „Wytwórcę odpadów” rozumie się każdego, którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów (pierwotny wytwórca odpadów), oraz każdego, kto przeprowadza wstępną obróbkę, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów

Termin i sposób złożenia?

Sprawozdania mają charakter roczny i przedkładane są w systemie internetowym Baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO) do 15 marca
2022 r., za rok 2021.

Czy możliwe jest zastosowanie sankcji w związku z brakiem złożenia sprawozdania

Niezłożenie sprawozdania w wyznaczonym terminie może wiązać się nałożeniem na podmiot kary grzywny, również karze tej podlega ten kto wbrew obowiązkowi nie prowadzi ewidencji odpadów albo prowadzi tę ewidencję w sposób nieterminowy lub niezgodnie ze stanem rzeczywistym.

Raport KOBIZE

Na czym polega i kogo dotyczy?

W raporcie dla Krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji prowadzonej przez Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami Instytutu Ochrony Środowiska (KOBiZE) tym należy przedstawić dane dot. ilości emisji gazów cieplarnianych i innych substancji wprowadzanych do powietrza oraz dane dotyczące surowców i paliw towarzyszących tym emisjom. Dodatkowo uwzględnione powinny być informacje o środkach mających ograniczyć ilość emitowanych do atmosfery gazów i pyłów.

Obowiązek raportowania dotyczy podmiotów korzystających ze środowiska w zakresie wprowadzania gazów i pyłów do powietrza, a także przedsiębiorców korzystających ze środowiska jedynie w zakresie spalania paliw silnikowych m.in.: przedsiębiorców posiadających kotłownie, samochody, wentylatory lub inne urządzenia/instalacje powodujące emisję.

Termin i sposób złożenia?

Sprawozdanie ma charakter roczny i przekładane jest w systemie internetowym KOBiZE, w wersji elektronicznej z wykorzystaniem bazy internetowej do 28 lutego 2022 r. za rok 2021.

Czy możliwe jest zastosowanie sankcji w związku z brakiem złożenia raportu KOBIZE?

Ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji nie przewiduje żadnych kar za niezłożenie raportu lub złożenie raportu w formie niepełnej. Niemniej Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w trakcie kontroli może zażądać przedstawienia złożonego raportu do KOBiZE i w razie jego braku wydać zarządzeniem pokontrolnym nakaz uzupełnienia takiego raportu.

Podkreślenia wymaga, że na podstawie danych przedłożonych w raportach KOBiZE ustalana jest wysokość opłaty za korzystanie ze środowiska.

Opłata za korzystanie ze środowiska

Na czym polega i kogo dotyczy?

Opłata za korzystanie ze środowiska dotyczy przedsiębiorców, którzy m. in. wprowadzają gazy lub pyły do powietrza, posiadają uprawnienia do emisji CO2, czy składują odpady. Przykładowo będą to przedsiębiorcy posiadający kotłownie, samochody, wentylatory lub inne urządzenia/instalacje powodujące emisję.

Wysokość opłaty zależna pozostaje od wpływu, jaki przedsiębiorca wywiera na środowisko.

Wraz z opłatą podmiot korzystający ze środowiska zobowiązany jest również do przedłożenia

  • wykazu zawierającego wykorzystane do ustalenia wysokości opłat informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat, a także
  • wykazu zawierającego zbiorcze zestawienie informacji o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat.

Termin i sposób złożenia?

Podmiot korzystający ze środowiska wnosi opłatę za dany rok kalendarzowy oraz składa ww. wykazy co do zasady do dnia 31 marca 2022 r. za rok 2021, natomiast w szczególnych przypadkach zastosowanie mogą znaleźć również inne terminy.

Czy możliwe jest zastosowanie sankcji w związku z brakiem uiszczenia opłaty?

W przypadku przekroczenia lub naruszenia warunków korzystania ze środowiska, przedsiębiorca obarczony zostanie karą administracyjną. Zaznaczamy zarazem, że w braku posiadania zezwoleń na korzystanie ze środowiska – przedsiębiorca narażony jest na ponoszenie podwyższonych opłat z tytułu korzystania ze środowiska.

W przypadku nieuiszczenia opłaty za korzystanie ze środowiska, przedsiębiorca może zostać wezwany do wniesienia opłaty, a w braku jej uiszczenia – może zostać wyegzekwowana w drodze postępowania egzekucyjnego.

Projektowane zmiany – możliwy system kaucyjny

Informujemy, że 31 stycznia 2022 roku Ministerstwo Klimatu i Środowiska skierowało do konsultacji publicznych projekt noweli ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawy o odpadach, której celem jest budowa w Polsce systemu kaucyjnego. System ma być stosowany do butelek po napojach (alkoholowych i bezalkoholowych), rozumianych jako płyn przeznaczony do spożycia, w szczególności soków, nektarów, mleka, jogurtów i innych pitnych produktów mlecznych oraz napojów alkoholowych. Przy czym wskazujemy, że system kaucyjny ma dotyczyć jedynie napojów sprzedawanych w butelkach z tworzyw sztucznych jednorazowego użytku o pojemności do 3 litrów oraz w butelkach szklanych wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra.   

Zgodnie z projektowanymi przepisami jednostki handlu detalicznego o powierzchni handlowej powyżej 100 m2 będą zobowiązane do odbierania pustych opakowań i odpadów opakowaniowych powstałych z opakowań objętych systemem kaucyjnym oraz do zwrotu kaucji. Mniejsze jednostki handlowe będą mogły odbierać te opakowania i zarazem zwracać kaucję na zasadzie dobrowolności. Wszystkie jednostki handlowe będą natomiast obowiązane do pobierania kaucji.

Wprowadzenie systemu kaucyjnego będzie wiązało się dla przedsiębiorców wprowadzających napoje w ww. opakowaniach z obowiązkiem zapewnienia poziomu selektywnego zbierania opakowań lub odpadów opakowaniowych powstałych z tych opakowań. Nieosiągnięcie wymaganych poziomów selektywnego zbierania będzie wiązało się z ponoszeniem opłaty produktowej. Ponadto, brak wywiązywania się z obowiązków związanych z odbieraniem opakowań i odpadów opakowaniowych a także zapewnienia transportu opakowań do producenta oraz odpadów opakowaniowych do zakładu przetwarzania będzie wiązał się z karą grzywny od 10 tys. do nawet 1 mln złotych.

Projektowane zmiany w ustawach mają wejść w życie od 1 stycznia 2023 r. natomiast sam system kaucyjny ma powstać w przeciągu 2 lat od wejścia w życie nowelizacji.

Projektowane zmiany – opłata produktowa za jednorazowe opakowania plastikowe

W dniu 1 kwietnia 2021 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska opublikowało nowy „Projekt ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw”. Projektowana ustawa ma wdrażać postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (tzw. Dyrektywa Single-Use Plastics), której termin implementacji upłynął 3 lipca 2021 r.

Projekt przewiduje m.in. opłatę za wprowadzanie do obrotu i udostępnianie nabywcom produktów jednorazowego użytku z tworzywa sztucznego - kubków na napoje z pokrywkami i wieczkami oraz pojemników na żywność, w tym pojemników typu fast food, z których bezpośrednio spożywane są posiłki. Do jej odprowadzania i pobierania zobowiązane będą jednostki handlu detalicznego (np. sklepy spożywcze), jednostki handlu hurtowego lub jednostki gastronomiczne (np. właściciele pubów, barów) oferujące jednorazowe opakowania z tworzywa sztucznego lub produkty w opakowaniach jednorazowego użytku z tworzywa sztucznego. Maksymalna stawka opłaty ma wynosić 1 zł za sztukę opakowania jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych.

Zgodnie z projektowanym aktem, który obecnie został skierowany do prac rządowego Komitetu do Spraw Europejskich (w ramach rządowego procesu legislacyjnego), wskazane podmioty będą zobowiązane do pobierania opłaty produktowej
za jednorazowe opakowania od 1 stycznia 2024 r.

Jak możemy pomóc?

KPMG w ramach swoich usług świadczy wsparcie w zakresie:

  1. zidentyfikowania obowiązków (lub ewentualnych zwolnień/wyłączeń) leżących po stronie przedsiębiorcy w przedmiocie obowiązków związanych z ochroną środowiska,
  2. audycie w zakresie prawidłowości realizacji obowiązków związanych z ochroną środowiska,
  3. obliczeniu należnych opłat,
  4. przygotowywaniu właściwych zgłoszeń, prowadzenie ewidencji,
  5. monitoringu zmian przepisów oraz wprowadzania nowych obowiązków.

Webinaria i publikacje podatkowe