Bioróżnorodność w modelach biznesowych

Ochrona i rozwijanie kapitału naturalnego oraz spełnianie wymogów raportowych

1000

Ochrona różnorodności biologicznej stanowi filar zrównoważonego rozwoju. Dbające o jej zachowanie przedsiębiorstwo buduje długofalową odporność swoich modeli biznesowych na stojące przed nim wyzwania.

Wyślij zapytanie ofertowe

Czym jest ochrona bioróżnorodności i dlaczego to takie ważne?

Różnorodność biologiczna obejmuje zróżnicowanie form życia wewnątrz gatunków, ich ilość oraz tworzonych przez nie ekosystemów. Jest ona silnie powiązana ze stanem kapitału naturalnego, a więc wykorzystywanych przez człowieka (m.in. w jego działalności gospodarczej) zasobów naturalnych. Gatunki i ekosystemy świadczą również szereg usług ekosystemowych, z których korzystamy bez ponoszenia kosztów ich wykorzystywania.

Niezrównoważone wzorce produkcji i konsumpcji, wedle analiz IPBES (Międzyrządowej Platformy Naukowo-Politycznej ds. Różnorodności Biologicznej i Usług Ekosystemowych), wpływają na utratę różnorodności biologicznej na pięć głównych sposobów:

Przyczyniają się do zmiany użytkowania lądów, mórz i ocenanów

Wykorzystując gatunki i ekosystemy ponad możliwości ich regeneracji

Generując zmiany klimatu, tworzące dodatkowy nacisk na ekosystemy

Zanieczyszczając glebę, wodę oraz powietrze

Wpływając na rozprzestrzenianie się gatunków inwazyjnych

Według danych IPBES nawet milion gatunków istot żywych zagrożonych jest wyginięciem w kolejnych dekadach. Przygotowany na zlecenie brytyjskiego rządu Raport Dasgupty wskazał na inną, niepokojącą prawidłowość – o ile w latach 1992-2014 wartość wyprodukowanego kapitału per capita uległa podwojeniu, a kapitału ludzkiego wzrosła o około 13% kapitał naturalny skurczył się o niemal 40%.

Wspomniane doniesienia naukowe przekładają się na rosnące zainteresowanie społeczne i polityczne tym zagadnieniem. Organizacja Narodów Zjednoczonych uznała ochronę życia pod wodą i na lądzie za 2 spośród 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju. Program ONZ ds. Środowiska (ONZ) uznaje kryzys różnorodności biologicznej za jeden z trzech najważniejszych, aktualnych kryzysów środowiskowych obok klimatycznego oraz związanego z zanieczyszczeniami. Dane te mobilizują do działania ruchy społeczne i organizacje pozarządowe.

Za trendami tymi idą również międzynarodowe porozumienia i związane z nimi zmiany prawne. Przyjęte pod koniec roku 2022 Porozumienie Kunming-Montreal zawiera m.in. cel objęcia różnymi formami ochrony przyrodniczej 30% powierzchni planety oraz odtworzenie 30% zdegradowanych ekosystemów. Związane z ochroną bioróżnorodności zapisy znaleźć można w zmianach prawnych, proponowanych i wdrażanych w ramach Europejskiego Zielonego Ładu. Systematyzowane są również sposoby mierzenia i raportowania wpływu biznesu na bioróżnorodność.

Kryzys klimatyczny napędza utratę bioróżnorodności

Np. poprzez zmiany w ekosystemach niekorzystne dla tworzących je gatunków

Cechy wspólne:

Dalekosiężne skutki obu kryzysów.
Ryzyka związane z przekroczeniem punktów zwrotnych (tipping points).
Możliwe do przewidzenia ryzyka.
Niepewność co do perspektywy czasowej oraz scenariuszy przyszłości.

Specyfika wyzwań związanych z bioróżnorodnością:

Słabiej rozpoznane skutki zmian.
Słabsza niż w wypadku klimatu świadomość wśród decydentów.
Ryzyko niedostatecznej uwagi poświęconej proklimatycznym działaniom/inwestycjom o potencjalnie negatywnych skutkach dla bioróżnorodności (np. wydobycie surowców na obszarach cennych przyrodniczo).
Brak możliwości zastosowania pojedynczego wskaźnika opisującego sytuację.

Utrata bioróżnorodności utrudnia działania na rzecz ochrony klimatu

Np. tropikalne lasy deszczowe lub mokradła zmieniające się z magazynów CO2 w źródła emisji.

“Klimat i bioróżnorodność to dwie strony tej samej monety. To ważne, by myśleć o nich razem”.

Christine Lagarde, szefowa ECB, 2021

Wyzwania firm związane z bioróżnorodnością

Przeprowadzane w ostatnich latach analizy (m.in. Światowego Forum Ekonomicznego – WEF czy zespołu Constanzy z roku 2014) wskazują, że wartość natury dla globalnej gospodarki sięgać może nawet 125 bilionów dolarów amerykańskich, zaś przeszło połowa światowego PKB jest w umiarkowany bądź znaczny sposób zależna od przyrody i świadczonych przez nią usług. W corocznych publikacjach WEF z cyklu Global Risks Report utrata bioróżnorodności regularnie pojawia się w czołówce odnotowywanych przez ankietowanych wyzwań dla globalnej gospodarki.

Za tymi liczbami kryją się również wyzwania dla poszczególnych sektorów, wynikłe zarówno z ich wpływu na bioróżnorodność, jak i wrażliwość na skutki jej utraty:

Sektor	Powiązania z kwestiami różnorodności biologicznej
Produkcja żywności	Zajmowanie przestrzeni cennych przyrodniczo, zanieczyszczenie środowiska w wyniku nadmiernego nawożenia, zwiększone koszty w wyniku zmniejszenia populacji owadów zapylających.
Inwestycje infrastrukturalne (budownictwo, energia, transport)	Inwestycje (oraz powiązane z nimi wydobycie surowców) degradujące i przecinające ekosystemy, utrudniające migracje gatunków.
Moda	Wyzwania związane z użytkowaniem powierzchni lądowej, wykorzystywaniem substancji chemicznych, generowaniem odpadów.
Kosmetyki i lekarstwa	Potencjalna utrata możliwości wykorzystania substancji czynnych w wyniku wyginięcia dotychczas niezbadanych gatunków.

Podobnie jak w wypadku kwestii klimatycznych przedsiębiorstwa mierzą się również z wyzwaniami reputacyjnymi i regulacyjnymi – często wzajemnie ze sobą powiązanymi. Do rozważenia wprowadzenia modyfikacji w ich modelach biznesowych w ostatnich latach skłaniały m.in. doniesienia o zagrożeniach dla ekosystemów morskich w wyniku zanieczyszczenia plastikiem, nacisku produkcji oleju palmowego na cenne przyrodniczo ekosystemy tropikalne czy doniesieniach o niezrównoważonym charakterze gospodarki leśnej w niektórych krajach i rejonach świata.

Zmieniające się otoczenie prawne będzie oddziaływać na przedsiębiorstwa na różne sposoby. W ramach europejskiej strategii „Od pola do stołu” zawarte zostały zapisy o obniżeniu użycia pestycydów o 50% oraz przeznaczeniu 25% gruntów rolnych na uprawy ekologiczne do roku 2030. Unijne prawo o odbudowie zasobów przyrody ma zwiększyć powierzchnię obszarów, objętych ochroną przyrodniczą – iść za nim również mają fundusze na rzecz ochrony i promocji bioróżnorodności.

Zmiany regulacyjne nie będą ograniczać się do sektora produkcji żywności. Unijna dyrektywa CSRD rozszerza zakres podmiotów, objętych obowiązkiem raportowania kwestii, związanych ze zrównoważonym rozwojem. Wśród towarzyszących jej standardów ESRS osobną grupę stanowią wskaźniki wpływu przedsiębiorstwa na różnorodność biologiczną, takie jak obecność wskaźników, polityk korporacyjnych czy wykonanie analizy ryzyk i szans związanych z bioróżnorodnością.

Realizacja działań, związanych z uwzględnianiem przez przedsiębiorstwo kwestii ochrony różnorodności biologicznej, przez długi czas stało przed wyzwaniem braku spójnego zestawu norm i wskaźników związanych z raportowaniem i realizacją konkretnych działań. Sfinalizowane we wrześniu 2023 roku rekomendacje TNFD – grupy roboczej ds. ujawnień finansowych związanych z naturą – pozwolić mają na uporządkowanie procesu analizy wpływu firmy na środowisko.

Co zyskasz dzięki współpracy z KPMG?

Tematami związanymi z bioróżnorodnością w firmach KPMG na całym świecie zajmuje się przeszło 200 osób w ponad 30 krajach, dysponujących wiedzą i doświadczeniem, związanym z jej praktycznym wdrażaniem. Doświadczenie, z którego czerpiemy, uwzględnia m.in. udział w pracach grupy roboczej TNFD oraz opracowywanie publikacji, poświęconych znaczeniu ochrony różnorodności biologicznej i kapitału naturalnego w budowie zrównoważonych łańcuchów dostaw i modeli biznesowych.

Skorzystanie ze wsparcia naszego zespołu pomoże w zrozumieniu powiązań między bioróżnorodnością a innymi wyzwaniami z zakresu zrównoważonego rozwoju – w szczególności z kwestiami klimatycznymi czy budową gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ). Wzrost świadomości w zakresie wpływu na środowisko pozwoli na wspólne określenie najważniejszych, wymagających interwencji obszarów oraz pozyskanie kluczowych danych.

Dzięki współpracy w kwestiach różnorodności biologicznej przedsiębiorstwo będzie mogło sprawnie przejść proces zielonej transformacji, umożliwiającej budowę neutralnej klimatycznie, pozytywnej dla przyrody (nature-positive) gospodarki przyszłości. Wpisując bioróżnorodność w inne działania w zakresie ESG będzie bardziej świadomie podchodzić do wyzwań – nie tylko poprzez minimalizację ryzyk reputacyjnych i regulacyjnych, ale stymulując proaktywne podejście do zmian w modelach biznesowych w duchu zrównoważonego rozwoju.

Wsparcie KPMG w kwestiach bioróżnorodności

Zakres współpracy w zakresie ochrony różnorodności biologicznej każdorazowo dopasowywany jest do potrzeb i oczekiwań klienta – w tym do specyfiki przedsiębiorstwa oraz branży, w której ono operuje. Dzięki temu proponowane działania będą odpowiadać zarówno na potrzebę instytucji, jak i dążyć do maksymalizacji korzyści środowiskowych.

Lista realizowanych przez zespół działań obejmuje m.in.:

Analizę regulacji i trendów rynkowych z obszaru różnorodności biologicznej;
Analizę wpływu przedsiębiorstwa na bioróżnorodność;
Analizę ryzyk i szans dla przedsiębiorstwa, związanych z bioróżnorodnością;
Wykorzystywanie rozwiązań opartych na naturze (NbS) w politykach firmy dot. GOZ i klimatu;
Opracowywanie rekomendacji celów, działań i strategii;
Realizację działań raportowych, uwzględniającą wymogi m.in. dyrektywy CSRD, standardów ESRS oraz rekomendacji TNFD;
Szkolenia w zakresie różnorodności biologicznej i jej powiązań z innymi zagadnieniami ESG.

O nas

W KPMG stawiamy na innowacyjne rozwiązania, dopasowane do specyfiki oraz potrzeb Klienta. Dysponując doświadczeniem globalnej sieci eksperckiej KPMG skutecznie dostosowujemy innowacyjne pomysły i wdrożenia do polskich warunków.