Od lat Polska jest największym i najatrakcyjniejszym rynkiem private equity w Europie Środkowo-Wschodniej. W 2016 roku wartość inwestycji kapitałowych w spółki znajdujące się w Polsce przekroczyła 3,2 mld zł. W krótkim horyzoncie czasowym, zazwyczaj w ciągu 5 lat, nowy właściciel skupia się na poprawieniu wyników, aby osiągnąć zadawalający zwrot. Z tego powodu fundusze kapitałowe starają się wzmocnić zarząd, rekrutując profesjonalistów z niemal całego świata, co wiąże się z koniecznością zaoferowania atrakcyjnego wynagrodzenia. Jak wynika z badania KPMG, po wejściu kapitałowym funduszu w blisko 70% badanych firm podnoszone jest wynagrodzenie zasadnicze. Tylko 7% badanych firm nie wprowadziło żadnych zmian po transakcji, a w 3% je obniżono. W ponad 70% spółek fundusze zmodyfikowały lub wprowadziły bonus średnioterminowy. 

Wynagrodzenie członków zarządów spółek portfelowych składa się z wynagrodzenia zasadniczego, otrzymywanych bonusów, a także pakietu akcji nabywanych w ramach tzw. equity pool. Możliwość objęcia przez kadrę zarządzającą i kluczowych pracowników udziałów w firmach, jest wyróżnikiem całej branży private equity. Zgodnie z wynikami raportu KPMG, łączna wielkość pakietu akcji, które mogą objąć członkowie zarządów w Polsce zależy od specyfiki i wielkości spółki, ale najczęściej kształtuje się między 3% a 5% z tendencją wzrostową. Na Zachodzie wielkość equity pool, w którym mają udział menedżerowie, to ok. 10% akcji, lecz coraz częściej wymagane jest od nich również zaangażowanie własnych środków finansowych na współfinansowanie ich nabycia.

Możliwość objęcia udziałów stanowi istotny bodziec motywacyjny dla menedżerów spółek portfelowych, bo większość inwestycji private equity generuje w ciągu 5 lat zwrot przekraczający 100%. Z badania KPMG w Polsce wynika, że prawo nabycia udziałów przysługuje większości prezesów (80%) i członków zarządu (87%), a także niektórym kluczowym pracownikom na różnych poziomach organizacji (50%) – mówi Rafał Wiza, Partner w KPMG w Polsce.

Przy określaniu prawa do nabycia udziałów stosuje się kryteria związane z realizacją określonego poziomu wskaźników finansowych i operacyjnych lub kryteria oparte na czasie (długość okresu w którym menedżer zarządza spółką portfelową). Możliwy jest także wariant mieszany i jak wynika z raportu KPMG, to właśnie kombinacja osiąganych wyników i upływu określonego czasu najczęściej występuje w Polsce (41%).

Wyniki przeprowadzonego przez KPMG badania wskazują, że fundusze private equity, po zainwestowaniu w spółkę, istotnie wpływają na strukturę jej zarządu. W 85% polega to na zatrudnieniu nowego dyrektora finansowego (CFO), który jest ogniwem łączącym kadrę zarządzającą w spółce portfelowej oraz inwestora. W blisko połowie (45%) badanych spółek inwestor zdecydował się również na zatrudnienie nowego prezesa, wyłanianego zazwyczaj w drodze rekrutacji zewnętrznej.

Decydującym kryterium zatrudnienia nowego prezesa jest jego doświadczenie w specyficznej dla spółki branży. Jest to zazwyczaj osoba z 16-20 letnim doświadczeniem zawodowym w danym sektorze, choć w większości przypadków bez wcześniejszego doświadczenia w zarządzaniu spółką portfelową funduszu private equity. Fundusze przykładają także dużą wagę do odpowiedniego przygotowania menedżerskiego i międzynarodowego doświadczenia. Prezesem spółki portfelowej jest najczęściej mężczyzna (w 93% funduszy objętych badaniem) w wieku 41-45 lat – dodaje Jan Karasek, Partner w KPMG w Polsce.

Raport pt. „Private Equity. Wynagrodzenie członków zarządu spółek portfelowych” powstał na podstawie badania przeprowadzonego przez KPMG w Polsce na przełomie kwietnia i maja 2017 roku wśród 15 funduszy private equity inwestujących w Polsce (większość funduszy private equity aktywnie działających w Polsce). Autorów raportu interesowało ujęcie trendu, jak zmienia się podejście do wynagradzania członków zarządów w spółkach portfelowych funduszy po ich zakupie, a także m.in. poznanie kryteriów oceny kadry zarządzającej, zasady przyznawania udziałów w spółce oraz zmiany w strukturze zarządu po transakcji.

Krzysztof Krzyżanowski, e-mail: kkrzyzanowski@kpmg.pl, tel.: (22) 528 11 14 lub 508 047 582
Patrycja Kowalczyk, e-mail: patrycjakowalczyk@kpmg.pl, tel.: (22) 528 11 87 lub 664 718 676