Ograniczenie ulgi abolicyjnej zmniejszy liczbę pracowni

Od 2021 roku zmieniły się zasady korzystania oraz rozliczania ulgi abolicyjnej.

-Od 2021 roku zmieniły się zasady korzystania oraz rozliczania ulgi abolicyjnej.

Wprowadzona w 2008 r. tzw. ulga abolicyjna prowadziła do końca 2020 r. do zrównania sytuacji podatkowej osób pracujących poza granicami Polski w państwach stosujących z Polską różne metody o unikaniu podwójnego opodatkowania. Od 2021 roku zmieniły się zasady korzystania z ulgi abolicyjnej. Ma to związek z próbą uszczelnienia w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.

Istota ulgi abolicyjnej

Wśród wielu przepisów nowelizujących ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych, które zostały wprowadzone w życie ustawą o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podpisaną przez Prezydenta RP 28 listopada 2020 r, jest również ograniczenie zakresu stosowania art. 27g ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej „ustawa o PIT”).

Wprowadzona w 2008 r. poprzez art. 27g ustawy o PIT tzw. ulga abolicyjna prowadziła do końca 2020 r. do zrównania sytuacji podatkowej osób pracujących poza granicami Polski w państwach stosujących z Polską różne metody o unikaniu podwójnego opodatkowania, tj. metodę zaliczenia proporcjonalnego oraz metodę wyłączenia z progresją. W praktyce ulga abolicyjna niwelowała różnicę pomiędzy niższym podatkiem zapłaconym za granicą od tego samego dochodu, od którego w Polsce podatek byłby obliczony w wyższej wysokości. Innymi słowy skutkiem zastosowania ulgi abolicyjnej jest to, że osoba uzyskująca dochody za granicą, nie musi w Polsce dopłacać różnicy między podatkiem zagranicznym a polskim.

Kuba Lewandowski

Assistant Manager, Doradztwo Podatkowe, Global Mobility Services

KPMG w Polsce

W związku z powyższym, jedynym efektem „ubocznym” dochodów uzyskiwanych w tych państwach było zwiększenie efektywnej stopy opodatkowania do dochodów podlegających opodatkowaniu w Polsce, tak samo jak ma to miejsce przy dochodach do których stosuje się metodę wyłączenia z progresją.

Warto zauważyć, że w sytuacji w której podatnik mający rezydencję podatkową w Polsce nie uzyskiwał żadnych dochodów ze źródeł położonych na terytorium Polski, skorzystanie z ulgi abolicyjnej zrównywało wysokość jego zobowiązania podatkowego do zera.

Uzasadnienie wprowadzonych zmian

Jak wskazał w uzasadnieniu do projektu zmian w ustawie o PIT ustawodawca, „celem projektowanych działań o charakterze uszczelniającym w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych jest ograniczenie stosowania ulgi abolicyjnej, o której mowa w art. 27g ustawy PIT. Istotą ulgi abolicyjnej jest zniesienie skutku metody proporcjonalnego odliczenia w stosunku do wybranych źródeł przychodów i zrównanie ich efektywnego opodatkowania ze skutkiem jaki powoduje metoda wyłączenia z progresją. Od czasu wprowadzenia ulgi abolicyjnej do polskiego systemu podatkowego, uwarunkowania stanowiące uzasadnienie jej obowiązywania uległy zasadniczym zmianom. Po pierwsze, wzrosła świadomość podatników uzyskujących dochody za granicą w zakresie konsekwencji podatkowych osiągania dochodów w drugim państwie. Po drugie, zauważono negatywne konsekwencje związane z wykorzystywaniem ulgi do agresywnej polityki podatkowej, przy wykorzystaniu postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. W związku z tym, wystąpiła potrzeba zmiany zasad funkcjonowania ulgi abolicyjnej, tak aby miała ona zastosowanie wyłącznie do tych podatników, którzy osiągają najniższe dochody, a zatem najbardziej potrzebują wsparcia państwa w zmniejszeniu obciążeń podatkowych”.

W związku z powyższym uzasadnieniem należy podkreślić, iż istniały w uprzednim zakresie stosowania ulgi abolicyjnej sytuacje, w których niektórzy podatnicy byli zwolnieni od opodatkowania w państwie źródła, a w Polsce z uwagi na skorzystanie z ulgi abolicyjnej, wysokość ich zobowiązania podatkowego wynosiła zero.

Ponadto, przystąpienie przez Polskę do konwencji MLI, w wielu umowach zawartych przez Polskę przed 2018 r., wprowadza zmianę metody unikania podwójnego opodatkowania z wyłączenia z progresją na zaliczenie proporcjonalne (umowy np. z Wielką Brytanią, Irlandią lub Belgią), powiększając jednocześnie grono podatników rozliczających się za pomocą tej metody.

Znaczenie wprowadzonych zmian oraz korzystanie z ulgi abolicyjnej od 2021 r.

Znowelizowana ustawa o PIT wprowadza do art. 27g ograniczenie ulgi abolicyjnej do równowartości wysokości kwoty zmniejszającej podatek tj. kwoty 1360 złotych.

W związku z powyższym jeżeli kwota podatku zapłaconego za granicą od dochodu jest niższa o więcej niż 1360 złotych od podatku obliczonego od tej samej kwoty w Polsce, podatnik będzie zobowiązany do dopłaty tego podatku w Polsce. Innymi słowy po ograniczeniu ulgi abolicyjnej, osoba uzyskująca dochody za granicą w pewnym przypadkach będzie zobligowana do dopłaty różnicy w Polsce.

Ponadto, możliwość skorzystania z ulgi nie będzie przysługiwać osobom wykonującym pracę lub usługi poza terytorium lądowym państw (m.in. marynarze, pracownicy branży offshore).

W tym miejscu należy zauważyć, iż dla pracowników mobilnych istnieje pewna kategoria dochodów zwolnionych w państwie źródła (zakwaterowanie, diety, koszty podróży), która w Polsce stanowi dochód, znacząco zwiększając opodatkowanie świadczeń materialnych dla tych pracowników, co widać również na poniższym przykładzie.