Procedura zwrotu podatku minimalnego

Od 2018 roku obowiązuje w Polsce tzw. podatek minimalny od nieruchomości komercyjnych (podatek od przychodów z budynków). Podatkiem są zasadniczo objęte obiekty, których powierzchnia jest wynajmowana przez podatnika innym podmiotom, takie jak: galerie handlowe, biurowce, jak również hotele.

Podatek ten jest kalkulowany miesięcznie jako 0,035% (tj. 0,42% rocznie) wartości początkowej budynku(ów). Podstawę opodatkowania stanowi suma powyżej zdefiniowanych przychodów z poszczególnych budynków, pomniejszona o kwotę 10 000 000 zł. Podatnicy są obowiązani obliczać za każdy miesiąc podatek minimalny i wpłacać go na rachunek urzędu skarbowego w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, za który płacony jest podatek.

Co istotne, kwotę zapłaconego za dany miesiąc podatku minimalnego podatnicy odliczają od zaliczki na podatek dochodowy od osób prawnych lub od podatku obliczonego za rok podatkowy w zeznaniu rocznym CIT-8.

Przepisy tzw. tarczy antykryzysowej przewidują przedłużenie do dnia 20 lipca 2020 r. terminu zapłaty podatku minimalnego za miesiące marzec - maj 2020 r. Niemniej, możliwość skorzystania z tego benefitu została ograniczona przez ustawodawcę do sytuacji, gdy podatnik spełnia łącznie następujące warunki:

1. podatnik poniósł w danym miesiącu negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19, o którym mowa ustawie o COVID-19;
2. uzyskane przez podatnika w danym miesiącu przychody podatkowe są niższe o co najmniej 50% w stosunku do analogicznego miesiąca poprzedniego roku podatkowego, a w przypadku podatnika, który rozpoczął prowadzenie działalności w 2019 r. - w stosunku do uzyskanych w tym roku średnich przychodów podatkowych.

Ponadto warunku, o którym mowa powyżej w pkt 2, nie stosuje się do podatników, którzy:

1. stosowali w 2019 r. formę opodatkowania, w przypadku której nie ustala się przychodów;
2. rozpoczęli prowadzenie działalności w ostatnim kwartale 2019 r. i nie uzyskali w tym okresie przychodów podatkowych;
3. rozpoczęli prowadzenie działalności w 2020 r.

Należy wskazać, że oprócz możliwości przedłużenia terminu zapłaty podatku minimalnego wprowadzonej w związku z pandemią COVID-19, przepisy ustawy o CIT w dotychczasowym brzmieniu zakładają możliwość ubiegania się przez podatnika o zwrot tego podatku.

Zastosowanie tej procedury jest możliwe w każdym przypadku, w którym doszło do efektywnego opodatkowania tym podatkiem, tj. w sytuacji, gdy nie został on odliczony od podatku dochodowego obliczonego za dany rok podatkowy.

Kwota podatku minimalnego nieodliczona we wskazany powyżej sposób podlega zwrotowi na wniosek podatnika, jeżeli organ podatkowy nie stwierdzi nieprawidłowości wysokości zobowiązania podatkowego lub straty podatkowej w złożonym zeznaniu podatkowym oraz podatku minimalnego, w szczególności, jeżeli koszty finansowania dłużnego poniesione w związku z nabyciem lub wytworzeniem budynku, jak również inne przychody i koszty ustalone zostały na warunkach rynkowych.

Powyższe oznacza, że podatnik może wnioskować o zwrot podatku dopiero po złożeniu zeznania rocznego CIT-8 za dany rok podatkowy. Należy przy tym podkreślić, że samo złożenie zeznania, w którym wykazano zapłacony i nieodliczony podatek minimalny, nie jest wystarczające do otrzymania zwrotu – konieczne jest złożenie w tym zakresie odrębnego wniosku do urzędu skarbowego.

Ustawodawca nie wskazał przepisów szczególnych ograniczających czasowo możliwość ubiegania się o zwrot podatku minimalnego. Należy zatem przyjąć, że zastosowanie znajdą przepisy ogólne zawarte w Ordynacji podatkowej, zgodnie z którymi podatnik może ubiegać się zwrot podatku za nieprzedawnione okresy podatkowe (5 lat wstecz).

W ramach procedury zwrotu podatku minimalnego organ podatkowy jest obowiązany stwierdzić brak nieprawidłowości nie tylko wysokości zobowiązania podatkowego lub straty podatkowej w złożonym zeznaniu podatkowym, ale także podatku minimalnego, w szczególności jeżeli koszty finansowania dłużnego poniesione w związku z nabyciem lub wytworzeniem budynku, jak również inne przychody i koszty ustalone zostały na warunkach rynkowych.

Powyższe oznacza, że w celu otrzymania zwrotu podatku minimalnego organ podatkowy bada kwestię finansowania budynku objętego tym podatkiem (np. kredytu inwestycyjnego na budowę lub pożyczki w celu nabycia gotowego budynku). W rezultacie w przypadku transakcji między podmiotami powiązanymi badane są także ceny transferowe, jakie zostały między nimi ustalone.

Należy przy tym wskazać, że przepisy ustawy o CIT nie precyzują trybu prowadzenia postępowania w zakresie zwrotu podatku minimalnego. Z naszej praktyki wynika, że organy podatkowe w celu zweryfikowania powyższych informacji postępują niejednolicie. Zdarza się, że przeprowadzane są jedynie czynności sprawdzające; wówczas podatnik jest wzywany do przedstawienia wybranych dokumentów, takich jak m.in.: kalkulacja podatku dochodowego od osób prawnych, dokumentacja w zakresie ustalenia wartości początkowej budynku, dokumentacja dotycząca finansowania dłużnego (np. faktury), dokumentacja cen transferowych. Natomiast inne organy podatkowe decydują się na bardziej wnikliwą analizę i wszczynają postępowanie podatkowe, którego celem jest zbadanie rozliczeń podatku dochodowego od osób prawnych podatnika wnioskującego o zwrot podatku.

W przypadku, gdy organ podatkowy określi zobowiązanie podatkowe w innej wysokości niż wynikające z zeznania podatkowego, kwota podlegająca zwrotowi zostanie rozliczona z różnicą wynikającą z nowo określonego zobowiązania podatkowego. Ewentualna zmiana wysokości straty podatkowej nie powinna wpływać na wysokość kwoty podlegającej zwrotowi.

Warto wskazać, że przepisy dotyczące podatku minimalnego nie nakładają na organy terminu rozpatrzenia wniosku (załatwienia sprawy), co jest rozwiązaniem odmiennym w porównaniu do np. zwrotu podatku u źródła. Zatem także i w tej kwestii należy odnieść się do przepisów ogólnych zawartych w Ordynacji podatkowej. O ile przepisy nie wskazują terminu zakończenia (czasu trwania) czynności sprawdzających, to w przypadku wszczęcia postępowania dowodowego (w ramach postępowania podatkowego) rozpatrzenie wniosku powinno nastąpić bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania (są to terminy instrukcyjne i organy podatkowe mogą z uzasadnionych przyczyn je przedłużać).

Z uwagi na fakt, że w ramach rozpatrywania wniosku o zwrot podatku minimalnego organy podatkowe weryfikują kalkulację podatku dochodowego oraz rynkowość transakcji zawieranych z podmiotami powiązanymi, podatnicy składający wnioski o zwrot powinni wcześniej dokonać sprawdzenia prawidłowości wybranych rozliczeń w obszarze podatku dochodowego. Mając jednak na uwadze obecny stan gospodarki ze względu na COVID-19, odzyskanie podatku minimalnego na pewno wpłynie na poprawę płynności finansowej i istotny zastrzyk gotówki dla przedsiębiorcy. Dlatego, w naszej ocenie warto wziąć pod uwagę możliwość złożenia wniosku o zwrot podatku minimalnego. Aktywna współpraca z doradcami na pewno będzie pomocna.

Joanna Marciniak, młodszy menedżer w zespole ds. CIT w KPMG w Polsce  

Jacek Kendysz, starszy konsultant w zespole ds. CIT w KPMG w Polsce