Zmianą objęte są płatności podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT), podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), podatku od towarów i usług (VAT) oraz niepodatkowych należności budżetowych. Zmiana nie obejmie wszystkich rodzajów podatków i poza jej zakresem pozostanie np. podatek od nieruchomości.

Obecnie przelewy podatkowe dokonywane są na rachunek właściwego urzędu skarbowego. Wykaz numerów rachunków bankowych urzędów skarbowych ogłaszany jest w drodze obwieszczenia Ministra Finansów. Rachunek bankowy, na który należy dokonać zapłaty zobowiązania podatkowego, uzależniony jest od rodzaju tego zobowiązania, np. osobny rachunek przeznaczony jest do płatności na PIT i osobny do płatności na CIT. Niezależnie od tego, od jakiego podmiotu pochodzi płatność, trafia ona na ten sam rachunek bankowy, właściwy dla danego rodzaju podatku. W związku z tym, istotne jest prawidłowe oznaczenie przelewu. Jakakolwiek pomyłka prowadzić może do błędnego zaksięgowana płatności.

Od 2020 r. każdy podmiot uzyska swój indywidualny numer rachunku bankowego, na który dokonywane będą przelewy podatkowe. Struktura nowego rachunku ma składać się z: sumy kontrolnej, numeru rozliczeniowego jednostki organizacyjnej banku oraz identyfikatora podatkowego (NIP lub PESEL). Numer indywidualnego rachunku podatkowego będzie udostępniany po podaniu identyfikatora podatkowego online lub bezpośrednio w urzędzie skarbowym.

Generator mikrorachunku podatkowego został już udostępniony pod następującym adresem: https://www.podatki.gov.pl/generator-mikrorachunku-podatkowego/. Na marginesie można wskazać, że nazwa ‘generator’ jest myląca, ponieważ sugeruje, że system generuje rachunki, podczas gdy w rzeczywistości jest to baza rachunków. Nie powinno być możliwe wygenerowanie więcej niż jednego mikrorachunku podatkowego dla jednego identyfikatora podatkowego.

Mikrorachunki nie będą stanowić przeszkody, aby dokonać wpłaty podatku za inną osobę. Od 2020 r. taką wpłatę należy jednak dokonać już na indywidualny rachunek podatkowy. Pamiętać też trzeba o ograniczeniach przewidzianych w art. 62b § 1 O.p. dotyczących zapłaty podatku przez inny podmiot.

Wraz z wprowadzeniem nowych regulacji dotyczących dokonywania płatności podatku, zmieniono treść art. 62 § 1 O.p. dotyczącego zaliczania wpłat przy wielu zobowiązaniach podatkowych. Do końca 2019 r., co do zasady, wpłata jest zaliczana na poczet podatku, począwszy od zobowiązania o najwcześniejszym terminie płatności, chyba że podatnik wskaże, na poczet którego zobowiązania dokonuje wpłaty.

Od 2020 r. wpłaty przy wielu zobowiązaniach podatkowych zaliczane są w następujący sposób:

• w przypadku istnienia zaległości podatkowej – na najwcześniejszą zaległość podatkową, nawet jeżeli podatnik wskaże, na poczet którego zobowiązania dokonuje wpłaty;
• w przypadku braku zaległości podatkowej i braku wskazania, na poczet którego zobowiązania dokonywana jest wpłata – na najwcześniejsze zobowiązanie podatkowe;
• w przypadku braku istnienia zaległości podatkowej i wskazania, na poczet którego zobowiązania dokonywana jest wpłata – na poczet wskazanego zobowiązania.

Jak ocenić zmiany w regulacjach dotyczących płatności podatku? Z jednej strony, skoro nowy rachunek podatkowy składa się między innymi z identyfikatora podatkowego, to nie jest możliwe jego wygenerowanie bez nadanego numeru NIP albo PESEL. Dotychczas podatnicy będący cudzoziemcami, nieposiadający tych numerów, w ich miejsce najczęściej podawali numer paszportu albo datę urodzenia. Obecne rachunki urzędów skarbowych do wpłat PIT, CIT i VAT mają pozostać aktywne do 31 grudnia 2019 r. Według nieoficjalnych zapowiedzi, w grudniu ma zostać opublikowane nowe obwieszczenie w sprawie wykazu rachunków bankowych urzędów skarbowych, co ma umożliwić dokonanie płatności zobowiązania, mimo braku identyfikatora podatkowego. W takiej sytuacji, należałoby, podobnie jak dotychczas, w tytule przelewu podać np. numer paszportu, dowodu osobistego albo datę urodzenia.

Z drugiej strony, w uzasadnieniu do ustawy wskazuje się, że wprowadzenie indywidualnych rachunków podatkowych ma przyczynić się do wyeliminowania uciążliwości związanych z koniecznością wpłacania zobowiązań podatkowych na różne rachunki bankowe (np. tytułem PIT i VAT) oraz utrudnień w związku ze zmianą właściwości miejscowej lub rzeczowej podatnika czy płatnika. Zmiany mają również skutkować zwiększeniem komfortu w obszarze dokonywania płatności oraz oszczędnością czasu, a także zminimalizować ryzyko nieprawidłowego przekazania wpłat. Docelowo, ma być również możliwość podglądu historii wpłat po zalogowaniu się na swój profil na Portalu Podatkowym. W ogólnym rozrachunku, wydaje się, że wprowadzenie zmian w zakresie płatności podatku przyniesie podatnikom ułatwienie. Z entuzjazmem lepiej się jednak powstrzymać do wejścia przepisów w życie. 

Sebastian Kałuża, starszy konsultant w dziale doradztwa podatkowego w zespole ds. PIT w KPMG w Polsce