Tax Alert: Projekt nowej Ordynacji podatkowej

Tax Alert: Projekt nowej Ordynacji podatkowej

Na stronie Rządowego Centrum Legislacji został opublikowany projekt ustawy Ordynacja podatkowa („Projekt ustawy”). Projekt ustawy zawiera 728 artykułów, a uzasadnienie do niego liczy 554 strony.

1000
Dariusz Malinowski, Partner, KPMG w Polsce

Partner, Doradztwo Podatkowe, Szef Zespołu ds. Postępowań Podatkowych i Sądowych

KPMG w Polsce

Adres e-mail
Tax Alert: Projekt nowej Ordynacji podatkowej

Cel projektu

Jak wskazano w uzasadnieniu do Projektu ustawy zawarte w nim regulacje mają służyć realizacji dwóch podstawowych celów:

  1. ochrony prawa podatnika w jego relacjach z organami podatkowymi, oraz
  2. zwiększenia efektywności i skuteczności poboru podatków.

Projekt ustawy wprowadza mechanizmy prawne chroniące pozycję podatnika w jego kontaktach z administracją podatkową. Są to m.in.: zasady ogólne prawa podatkowego, konsensualne formy załatwiania spraw podatkowych (umowy podatkowe, mediacja, konsultacje skutków podatkowych transakcji), normatywny katalog praw i obowiązków podatnika, zakaz orzekania na niekorzyść podatnika na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego, środki zwalczania przewlekłości postępowania, prawo do skorygowania deklaracji przed zakończeniem postępowania podatkowego, rezygnacja z odwołania od decyzji na rzecz skargi do sądu).

Zwiększenie efektywności realizacji zobowiązań ma być osiągnięte m.in. poprzez doskonalenie przepisów regulujących funkcjonowanie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, wprowadzenie efektywnego modelu postępowania podatkowego (postępowanie uproszczone), wprowadzenie obowiązku współdziałania podatnika i organu podatkowego.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze propozycje zmian znajdujących się w Projekcie ustawy.

Postępowanie uproszczone i dotyczące bagatelnych kwot podatku

Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie uproszczonego postępowania podatkowego. Uproszczenie procedury ma spowodować, iż sprawy w których stan faktyczny nie budzi wątpliwości i nie ma potrzeby prowadzenia postępowania dowodowego lub gdy przewidywana kwota wymiaru nie przekracza 5000 zł. będą załatwiane szybko, w terminie nie dłuższym niż 14 dni.

Umowy podatkowe

Zakłada się wprowadzenie nowej instytucji procedury podatkowej tj. umowy podatkowej. Umowa podatkowa nie zastąpi decyzji podatkowej tzn. nie będzie samodzielnie rozstrzygała sprawy. Zawarcie umowy podatkowej nie będzie dopuszczalne w każdym przypadku. Przedmiotem uzgodnień między organem podatkowym a stroną nie będzie mogła być bezpośrednio kwota podatku. Projekt ustawy przewiduje natomiast stosowanie umów m.in. w procesie dowodowym, zwłaszcza gdy dotyczy to ustaleń stanu faktycznego sprzed kilku lat, ustalenia wartości transakcji, czynności lub zdarzenia, czy też rodzaju ulg uznaniowych (np. ilość rat albo termin odroczenia podatku). Z zawarcia umowy podatkowej będzie sporządzany protokół, którego odpis zostanie doręczony stronie, a organ podatkowy będzie związany jej ustaleniami. Ustalenia te będą musiały być przyjęte i odzwierciedlone w treści rozstrzygnięcia organu (decyzji podatkowej, w treści protokołu kontroli, wyniku kontroli celno-skarbowej lub innym sposobie zakończenia procedury).

Mediacja

Zapisy Projektu ustawy wprowadzają mediację będącą procedurą rozwiązywania sporów między organami podatkowymi a zobowiązanymi z udziałem bezstronnej i neutralnej osoby trzeciej. Mediacja będzie mogła być prowadzona w przypadkach, w których może zostać zawarta umowa podatkowa. Mediacja może jednak nie zakończyć się porozumieniem stron i zawarciem umowy podatkowej. Sprawę do mediacji będzie kierował organ podatkowy, który może to uczynić na wniosek lub za zgodą strony. Mediacja ma być dobrowolna dla organu podatkowego i strony. Wniosek strony o skierowanie sprawy do mediacji powinien zawierać wskazanie jej przedmiotu. Mediacja będzie jawna wyłącznie dla organu podatkowego, strony i mediatora.

Procedura konsultacyjna (kontrola na żądanie)

W ramach tej procedury wnioskodawca oraz organ podatkowy będą mogli w trybie konsultacji dokonać uzgodnień dotyczących skutków podatkowych dokonanych przez wnioskodawcę czynności jeszcze przed zaistnieniem ewentualnego sporu. Rozwiązanie to zostało przewidziane zwłaszcza dla podatników, którzy dokonali skomplikowanych operacji gospodarczych (np. przekształceń) i nie są pewni, czy nie popełnili błędów wywołujących negatywne skutki podatkowe. W takiej sytuacji będą oni mogli wnioskować do organu podatkowego o wydanie decyzji w sprawie skutków podatkowych transakcji, których byli stroną lub uczestnikiem. W decyzji tej organ podatkowy może określić prawidłową kwotę podatku w przypadku, gdy stwierdzi, że podatnik źle określił wysokość podatku w deklaracji. W trakcie procedury konsultacyjnej organ podatkowy nie ogranicza się jedynie do analizy danych przedstawionych przez podatnika (jak w przypadku interpretacji), ale faktycznie bada całość dokumentacji u podatnika w celu stwierdzenia poprawności przeprowadzonych przez niego rozliczeń.

Zakaz orzekania na niekorzyść podatnika przez organ pierwszej instancji

W Projekcie ustawy wprowadzony został zakaz wydawania decyzji pogarszającej sytuację podatnika przez organ pierwszej instancji w przypadku uchylenia jego decyzji i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia. Zgodnie z nowymi regulacjami organ podatkowy, którego decyzja została uchylona, ponownie rozpatrując sprawę, nie może wydać decyzji na niekorzyść strony, chyba że uchylona decyzja zawierała wady, które skutkują stwierdzeniem nieważności decyzji lub wznowieniem postępowania.

Umowa o współdziałanie

Projekt ustawy wprowadza możliwość zawarcia umowy o współdziałanie. Istotą tej umowy jest współdziałanie podatnika z organem podatkowym w zakresie jego zobowiązań podatkowych. Umowa o współdziałanie może zostać zawarta jedynie na wniosek podatnika o istotnym znaczeniu gospodarczym. Z założenia może ona dotyczyć największych podmiotów gospodarczych, których lista będzie ustalona przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

Projekt ustawy został skierowany do konsultacji publicznych. Będziemy na bieżąco informować na temat dalszego przebiegu prac ustawodawczych w powyższym zakresie.

Jeżeli są Państwo zainteresowani szczegółami dotyczącymi omawianego Projektu ustawy, prosimy o kontakt.

© 2024 KPMG Sp. z o.o., polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i członek globalnej organizacji KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International Limited, prywatną spółką angielską z odpowiedzialnością ograniczoną do wysokości gwarancji. Wszelkie prawa zastrzeżone.


Więcej informacji na temat struktury globalnej organizacji KPMG można znaleźć na stronie o strukturze zarządczej.

Informacje zawarte w niniejszej publikacji mają charakter ogólny i nie odnoszą się do sytuacji konkretnej firmy. Ze względu na szybkość zmian zachodzących w polskim prawodawstwie prosimy o upewnienie się w dniu zapoznania się z niniejszą publikacją, czy informacje w niej zawarte są wciąż aktualne. Przed podjęciem konkretnych decyzji proponujemy skonsultowanie ich z naszymi doradcami.

Bądź z nami w kontakcie