Punkt Zwrotny (PZ): Od 2016 r. obowiązuje nowa ulga podatkowa na B+R. Jakie korzyści daje ona przedsiębiorcom?

KIEJSTUT ŻAGUN (KŻ): Ulga na B+R jest instrumentem stosowanym w wielu krajach, mającym na celu zachęcanie przedsiębiorców do prowadzenia prac badawczo-rozwojowych. Polega ona na możliwości zmniejszenia podatku dochodowego do zapłaty z tytułu prowadzenia prac B+R. Uzyskane w ten sposób środki przedsiębiorca może wykorzystać w dowolny sposób, w tym na zatrudnienie inżynierów czy finansowanie dodatkowych projektów.

 

PZ: Zatem im więcej prowadzimy prac badawczo-rozwojowych, tym mniejszy podatek możemy zapłacić?

KŻ: Tak, ulga umożliwia odliczanie kosztów prac B+R z dodatkową premią (liczoną procentowo) w kalkulacji podatkowej. I tak np. ponosząc rocznie 1 mln PLN kosztów płac związanych z projektami B+R, firma może za rok podatkowy 2017 odliczyć 1,5 mln PLN w kalkulacji podatkowej. W skrócie: może zmniejszyć efektywnie podatek dochodowy o prawie 10% kosztów tych płac.

BARTOSZ IGIELSKI (BI):Od 2018 r. efektywne zmniejszenie podatku ma znacznie wzrosnąć i przełoży się na korzyść podatkową w wysokości 19% kosztów kwalifikowanych.

 

PZ: Czy firma, która otrzymała dotację, może również skorzystać z nowej ulgi B+R?

BI: Tak. Dotację na prace badawczo-rozwojowe można łączyć z nową ulgą B+R. Do ulgi kwalifikują się w takim przypadku koszty w części niepokrytej dotacją.

KŻ: Zaletą ulgi jest także to, że wystarczy prowadzić prace badawczo-rozwojowe i nie trzeba wykazywać ich poziomu innowacyjności. Obejmuje ona wszystkie kwalifikowane koszty B+R kumulatywnie w danym roku podatkowym, można o ulgę wystąpić wstecz, w drodze korekty deklaracji.

 

PZ: Niedawno zostały zaprezentowane wyniki badania dotyczące wykorzystania ulgi na prace badawczo-rozwojowe wśród przedsiębiorców. Jakie wnioski można wyciągnąć z tego badania?

KŻ: Badanie zostało przeprowadzone wśród firm, które prowadzą prace B+R. Tylko co dziewiąta firma skorzystała z ulgi podatkowej na prace B+R za rok 2016. Wynik ten jest stosunkowo niski i pokazuje, że wiele firm jest nieświadomych obowiązywania ulgi lub ostrożnie podchodzi do tego instrumentu. Naszym zdaniem niesłusznie, ponieważ ulga jest celowo wprowadzonym instrumentem wsparcia, aby wspomóc przedsiębiorców w działalności B+R. Z ulgi zasadniczo jest dużo łatwiej skorzystać niż z dotacji (np. nie ma konkursu aplikacji, jak w przypadku starania się o dotację).

 

PZ: Co jest powodem tak niskiego poziomu zainteresowania skorzystaniem z ulgi?

BI: Według deklaracji większości respondentów, nie korzystają oni z ulgi z uwagi na brak pewności, czy dana działalność kwalifikuje się jako prace badawczo-rozwojowe. Ponadto respondenci szacują ryzyko zakwestionowania rozliczenia przez urząd skarbowy jako wysokie. Mniej popularne odpowiedzi wskazywały na brak wiedzy o istnieniu ulgi i zbyt małe korzyści wynikające z tego instrumentu. Tym obawom można zaradzić przeprowadzając mapowanie czynności kwalifikujących się w firmie do ulgi na B+R oraz przygotowując roczny raport z czynności B+R w firmie.

 

PZ: A jak przedsiębiorcy planują wykorzystać środki uzyskane z ulgi B+R?

KŻ: Najwięcej przedsiębiorców deklaruje wykorzystanie pozyskanych środków na realizację kolejnych projektów B+R. Jest to dobra wiadomość, ponieważ spowoduje wzrost wydatków na prace B+R w sektorze prywatnym, a to było głównym celem wprowadzenia ulgi. Respondenci wskazywali też na potrzebę zakupu wyposażenia do prowadzenia prac B+R oraz zatrudnienia dodatkowego personelu badawczego. Wszystko to świadczy o chęci zwiększania potencjału badawczego w firmach i wskazuje na wzrost znaczenia tej działalności wśród innych aktywności w przedsiębiorstwach.

 

PZ: Czy firmy biorące udział w badaniu zgłaszały jakieś problemy, które pojawiły się podczas korzystania z ulgi?

KŻ: Tak. Zdecydowana większość firm zgłaszała takie problemy, najwięcej wskazywało na trudności z klasyfikacją wydatków jako kosztów kwalifikowanych do ulgi. Często też spotykamy się z tym problemem u naszych klientów, którzy nie do końca wiedzą, czy dane koszty mogą się kwalifikować do ulgi i w jaki sposób np. przypisać koszty do danego projektu. Część pytanych wskazywała też problemy z prowadzeniem ewidencji rachunkowej kosztów kwalifikowanych oraz ze zidentyfikowaniem, które projekty i działania w firmie kwalifikują się jako działalność badawczo-rozwojowa.

 

PZ: Czy można stwierdzić, że ulga jest już dojrzałym instrumentem?

BI: Z pewnością nie. Ulga działa dopiero od 2016 r., wprowadzona została już jedna nowelizacja przepisów, zwiększająca odliczenie w ramach ulgi od 2017 r., a od roku 2018 planowana jest kolejna duża nowelizacja, która wprowadza szereg ważnych zmian. Krystalizuje się też powoli stanowisko organów podatkowych w interpretacji przepisów ulgi.

 

PZ: Czy możemy powiedzieć coś więcej o planowanych zmianach?

BI: Najważniejszą zmianą jest podniesienie poziomu dodatkowego odliczenia do 100% dla wszystkich przedsiębiorców (niezależnie od wielkości) i dla wszystkich kategorii kosztów kwalifikowanych. Do tej pory dodatkowe odliczenie wynosiło 50% dla MŚP oraz od 30 do 50% dla dużych przedsiębiorstw. Dodatkowo przedsiębiorstwa posiadające status Centrum Badawczo-Rozwojowego, uzyskanego na podstawie Ustawy o różnych formach wspierania działalności innowacyjnej, mogą liczyć na dodatkowe odliczenie w wysokości nawet 150% i tym samym wzrostu ulgi podatkowej.

KŻ: Rozszerzeniu i doprecyzowaniu ulegnie także katalog kosztów kwalifikowanych – wynagrodzenia pracowników będą mogły zostać zakwalifikowane do ulgi w takiej części, w jakiej dany pracownik poświęca się realizacji działalności B+R (planowane jest usunięcie zapisu „zatrudnienia w celu …”, który powoduje różnice interpretacyjne i problemy z udokumentowaniem tego warunku przez pracodawców prowadzących prace B+R). Kosztem kwalifikowanym będzie wynagrodzenie osób fizycznych zaangażowanych w działalność B+R na podstawie umowy-zlecenia lub umowy o dzieło. Kosztem kwalifikowanym będzie również nabycie sprzętu specjalistycznego dla B+R, niebędącego środkami trwałymi. Do tej pory taki sprzęt nie był ujęty w katalogu kosztów kwalifikowanych.

 

PZ: Czy oprócz dodatkowego odliczenia centra badawczo-rozwojowe będą miały inne korzyści wynikające ze zmiany przepisów?

KŻ: Tak, będą mogły korzystać z rozszerzonego katalogu kosztów kwalifikowanych obejmującego dodatkowo amortyzację budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością wykorzystywanych w działalności B+R, nabycie od podmiotów innych niż jednostki naukowe ekspertyz, opinii, usług doradczych i usług równorzędnych, badań, wiedzy technicznej i patentów lub licencji na chroniony wynalazek. Ponadto, status CBR będzie można uzyskać, deklarując przychody już od 2,5 mln PLN netto, przy poziomie sprzedaży usług B+R wynoszącym 70% lub przychody powyżej 5 mln PLN netto, przy poziomie sprzedaży usług B+R wynoszącym 20%.

 

PZ: Czy nowelizacja wprowadza jeszcze jakieś zmiany?

BI: Jedną z ważniejszych zmian będzie umożliwienie korzystania z ulgi B+R dla podatników prowadzących działalność na terenie SSE w zakresie działalności tzw. niestrefowej. Planowane jest także wydłużenie zwolnienia z opodatkowania dochodu spółek, których wyłącznym przedmiotem działalności jest dokonywanie inwestycji finansowych z tytułu zbycia udziałów (akcji) w podmiotach prowadzących działalność B+R oraz nabytych w latach 2016-2023.

 

PZ: Jak oceniają Panowie planowane zmiany?

BI: Zapowiadane zmiany są bardzo korzystne dla przedsiębiorców planujących skorzystanie z ulgi na prace B+R i realizują większość postulatów zgłaszanych przez firmy w związku z rozliczaniem ulgi za 2016 r. Oczywiście kilka rzeczy należałoby jeszcze usprawnić, ale wierzymy, że i do tego niebawem dojdzie, biorąc pod uwagę coraz większą wagę, jaką ministerstwa przywiązują do ułatwiania firmom prowadzenia działań B+R w Polsce. Dzięki tym zmianom zwiększy się grupa przedsiębiorstw, które będą mogły skorzystać z ulgi, wzrośnie też zainteresowanie tym instrumentem wśród firm, które do tej pory z niego nie korzystały. Stanie się tak poprzez zwiększenie wysokości odliczenia, wprowadzenie możliwości skorzystania z ulgi przez firmy działające w SSE oraz usunięcie wymogu zatrudniania pracowników „w celu prowadzenia działalności B+R”, aby móc odliczyć ich wynagrodzenia.

KŻ: Istotna jest także nowelizacja przepisów dotyczących centrów badawczo-rozwojowych. Do tej pory nie były one zbyt popularne wśród przedsiębiorców – obecnie działa kilkadziesiąt takich centrów. Jeśli zmiany w przepisach zostaną wprowadzone, to można oczekiwać wzrostu liczby CBR, także z uwagi na obniżenie progu obrotów, od którego taki status można uzyskać. Proponowane przez rząd zmiany należy ocenić pozytywnie, można mieć tylko zastrzeżenie, że nie zostały wprowadzone wcześniej, tak aby można z nich było skorzystać za 2016 lub 2017 r.