Praktyczne aspekty związane z funkcjonowaniem podatku od niektórych instytucji finansowych

Funkcjonowanie podatku od instytucji finansowych

Wypowiedzenie umów kredytowych nie zmienia statusu kredytodawcy, a w konsekwencji także instytucji pożyczkowej w rozumieniu ustawy o kredycie konsumenckim. To powoduje, iż podmiot taki w dalszym ciągu może klasyfikować się jako podatnik podatku od niektórych instytucji finansowych.

1000

Światowy kryzys finansowy od 2008 r. odbił ogromne piętno na sektorze finansowym na całym świecie. Wiele krajów, aby przeciwdziałać jego negatywnym skutkom wprowadza rygorystyczne regulacje prawne obejmujące swym zakresem działalność instytucji finansowych.

Również w Polsce od lutego 2016 r. zaczął obowiązywać podatek od niektórych instytucji finansowych, którego głównym celem jest zabezpieczenie się państwa na wypadek kolejnego kryzysu finansowego.

Po ponad roku od jego wprowadzenia do polskiego porządku prawnego warto przyjrzeć się kształtującej się już praktyce organów podatkowych w zakresie jego obowiązywania, w szczególności w zakresie definicji „podatnika podatku od niektórych instytucji finansowych”.

Jak interpretować definicję podatnika podatku od niektórych instytucji finansowych?

W jednym z niedawnych orzeczeń Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 14 marca 2017 r. (sygn. I SA/Gl 1549/16; orzeczenie nieprawomocne) wskazano, że aby określić czy dany podmiot będzie podatnikiem podatku od niektórych instytucji finansowych konieczne jest spojrzenie na profil jego działalności z szerszej perspektywy. Należy w takim wypadku zweryfikować przede wszystkim:

  1. status dotychczas prowadzonej działalności (tj. czy faktycznie działalność danego podmiotu obejmowała działania prowadzone przez typowych podatników tego podatku oraz czy efekty tej działalności występują jeszcze w bieżącym okresie),
  2. profil działalności spółek należących do tej samej grupy kapitałowej,
  3. profil jego działalności określony na podstawie polskiej klasyfikacji działalności.
     

Obecna działalność

Spółka w przeszłości zajmowała się udzielaniem kredytów konsumenckich (czyli niewątpliwie kwalifikowała się do kręgu podmiotów będących podatnikami podatku od niektórych instytucji finansowych). Zaprzestała jednak tej działalności przed wprowadzeniem podatku od niektórych instytucji finansowych oraz jak twierdzi nie ma zamiaru jej kontynuacji.

W związku z powyższym spółka nie jest już stroną żadnej umowy o kredyt konsumencki. Niemniej posiada jeszcze wierzytelności z tytułu rozwiązanych wcześniej umów o kredyty konsumenckie oraz dokonuje ich windykacji (spółka obecnie zajmuje się jedynie obrotem wierzytelnościami).

Działalność spółek z grupy

Co więcej profil działalności spółki siostry z grupy wskazuje na prowadzenie obecnie działalności w zakresie udzielania kredytów konsumenckich. Warto nadmienić, iż spółka nie posiada sama sumy aktywów ponad kwotę podlegającą opodatkowaniu zgodnie z podatkiem od niektórych instytucji finansowych (opodatkowaniu podlega, wynikająca z zestawienia obrotów i sald, nadwyżka, suma wartości aktywów podatnika ponad kwotę 200 mln PLN). Niemniej już przy połączeniu aktywów spółki wraz z aktywami spółki siostry z grupy próg ten zostałby przekroczony (wartość aktywów podlegającą opodatkowaniu oblicza się łącznie dla wszystkich podatników zależnych lub współzależnych pośrednio lub bezpośrednio od jednego podmiotu lub grupy podmiotów powiązanych ze sobą).

Kod PKD

Dodatkowo w zakresie przedmiotu działalności gospodarczej spółka cały czas posiada wpis do Krajowego Rejestru Sądowego o treści 64,92,Z. - pozostałe formy udzielania kredytów.

Powyższe czynniki w ocenie sądu są kluczowe dla kwalifikacji spółki jako podatnika podatku od niektórych instytucji finansowych.

Sąd wskazał, że pomimo wypowiedzenia umów o kredyty konsumenckie, między kredytodawcą a konsumentem nadal istnieje stosunek prawny, którego źródłem jest umowa o kredyt konsumencki. W konsekwencji fakt dochodzenia przez spółkę wierzytelności z tych umów, zdaniem sądu, kwalifikuje spółkę jako instytucję pożyczkową w rozumieniu ustawy o kredycie konsumenckim (art. 5 pkt 2a ustawy o kredycie konsumenckim).

To w dalszej kolejności przesądza o klasyfikacji spółki jako podatnika podatku od niektórych instytucji finansowych zgodnie z ustawą o podatku od niektórych instytucji finansowych (art. 4 pkt 9 ustawy o podatku od niektórych instytucji finansowych).

Ponadto fakt, iż obecnie spółka nie udziela kredytów konsumenckich nie oznacza, że nie może w każdej chwili rozpocząć ponownie tej działalności, tym bardziej, że tak też ma określony profil działalności zgodnie z polską klasyfikacją działalności oraz taki też profil działalności
jest charakterystyczny dla pozostałych spółek z grupy, do której należy spółka.

W mojej ocenie argumentacja przedstawiona przez sąd w przedmiotowej sprawie znajduje swoje uzasadnienie z tego względu, że stan faktyczny przedstawiony w sprawie nie wskazywał na jednoznaczne zaprzestanie prowadzenia działalności w zakresie udzielania kredytów konsumenckich.

Również z praktyki rynkowej wynika, że w celu wykluczenia się z kręgu kredytodawców będących podatnikami podatku bankowego spółki pozbywają się portfeli kredytowych jak i wierzytelności z nimi związanych.
 

Pierwszy rok funkcjonowania podatku od niektórych instytucji finansowych w Polsce

Jak wynika z najnowszej analizy przedstawionej w maju bieżącego roku przez Wiceministra Sejmowej Komisji Finansów Publicznych wpływy z podatku od niektórych instytucji finansowych były w 2016 r. wyższe niż oczekiwano i wyniosły ok. 3,5 mld PLN. W 2017 r. szacuje się, że wpływy wyniosą ok 3,9 mld PLN. Co więcej, jak wskazano, jest on regularnie płacony a przepisy go wprowadzające są na tyle precyzyjnie sformułowane, że nie powodują istotnych problemów interpretacyjnych. Podkreślono również, że wprowadzenie tego podatku nie wpłynęło niekorzystnie na usługi świadczone przez instytucje finansowe (w tym na ceny świadczonych usług). W rzeczywistości jednak według opinii klientów dało się odnotować wzrost cen usług świadczonych przez instytucje finansowe.

Urszula Uchmańska, starszy konsultant w zespole bankowości i instytucji finansowych, dział doradztwa podatkowego KPMG w Polsce

© 2024 KPMG Sp. z o.o., polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i członek globalnej organizacji KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International Limited, prywatną spółką angielską z odpowiedzialnością ograniczoną do wysokości gwarancji. Wszelkie prawa zastrzeżone.


Więcej informacji na temat struktury globalnej organizacji KPMG można znaleźć na stronie o strukturze zarządczej.

Bądź z nami w kontakcie