Przychody są jedną z podstawowych miar stosowanych w ocenie spółek. Standard ten wprowadza nowy model rozpoznawania przychodów oraz nowe, rozbudowane wymogi co do dodatkowych ujawnień w sprawozdaniu finansowym.

Aby rozpoznać przychód według nowego standardu MSSF 15 w prawidłowej wysokości oraz
w odpowiednim momencie, należy przeanalizować 5 obszarów, tzw. kroków. Każdy z nich
posiada zawarte w standardzie MSSF 15 dokładne wytyczne i wskazówki pozwalające dokonać odpowiedniej oceny. Poniżej przedstawiamy poglądowy zakres każdego z kroków:

KROK 1– identyfikacja umowy – czy umowa istnieje?

KROK 2– określenie zobowiązań umownych – czy klient otrzymuje jedno, czy kilka odrębnych świadczeń?

KROK 3– ustalenie ceny transakcyjnej – uwzględnienie spodziewanych rabatów, bonusów, zwrotów, wartości pieniądza w czasie.

KROK 4– alokacja ceny transakcyjnej (określonej w kroku nr 3) do poszczególnych zobowiązań umownych (określonych w kroku nr 2) – najlepiej na podstawie obserwowalnych i łatwo dostępnych cen rynkowych.

KROK 5 – ujęcie przychodów – na przestrzeni czasu lub w danym momencie, w zależności od sposobu przekazania kontroli nad dobrem/usługą.

Wiele spółek do tej pory nie przeprowadziło dogłębnej analizy wpływu nowego standardu rozpoznawania przychodów, zakładając, że wpływ ten będzie niewielki. Dla niektórych branż i prostych systemów sprzedażowych może to być prawdą, jednakże dla wielu podmiotów wpływ może być ogromny. Na przykład branża telekomunikacyjna powinna dokładnie przeanalizować kroki nr 2 oraz nr 4. Analiza obejmie ocenę, czy spółka telekomunikacyjna dostarcza klientowi jedną kompleksową usługę (jedno zobowiązanie umowne), czy kilka odrębnych usług (dwa zobowiązania umowne, np. telefon i transmisja danych), jak również określenie, w jaki sposób przypisać cenę transakcyjną do poszczególnych zobowiązań umownych. Innym ciekawym przykładem może być branża deweloperów mieszkaniowych, która powinna swoją uwagę skoncentrować na kroku nr 5 i ustalić, czy sprzedaż następuje w momencie wydania mieszkania, czy (po spełnieniu opisanych w standardzie specyficznych warunków) sprzedaż należy rozpoznawać proporcjonalnie w czasie trwania budowy.

Warto podkreślić, że nowy standard niesie ze sobą potencjalne zmiany nie tylko w obszarze momentu czy wartości rozpoznanych przychodów oraz dodatkowych ujawnień w sprawozdaniu finansowym, ale również może mieć wpływ na obszary biznesowe, np.: procesy operacyjne, systemy IT, umowy z klientami, ofertę produktową, budżetowanie czy szkolenia. Dlatego kompleksowa analiza wpływu nowego standardu może wymagać zaangażowania oprócz działu księgowości również: działu prawnego, zarządzania aktywami, audytu wewnętrznego, IT podatków, controlingu, zarządzania umowami i budżetowania.

Wdrożenie MSSF 15 to nie koniec wyzwań czekających na księgowych i przygotowujących sprawozdania finansowe, bo rok później wejdzie w życie MSSF 16 Leasingi. Ocenę wpływu standardu na sprawozdanie finansowe spółki czy na kluczowe wskaźniki służące do oceny spółki przez jej inwestorów, kredytodawców albo pozostałych interesariuszy warto rozpocząć jak najszybciej. Prawie każdy podmiot w mniejszym lub większym zakresie korzysta bowiem z leasingu, najmu czy dzierżawy. Dotychczas znaczna część tych umów była rozpoznawana pozabilansowo jako leasing operacyjny. Zamiast dotychczasowego podziału na leasing operacyjny i finansowy standard MSSF 16 wprowadza inny podział: na leasing i świadczenie usług, a wszystkie umowy spełniające definicję leasingu będą ujmowane w bilansie leasingobiorcy. Najważniejsze kryterium brane pod uwagę przy ocenie, czy dana umowa stanowi leasing, jest posiadanie przez leasingobiorcę kontroli nad składnikiem aktywów będącym przedmiotem umowy. Zgodnie z nową definicją leasing to taka umowa, na mocy której leasingobiorca sprawuje kontrolę i ma prawo do użytkowania określonego składnika aktywów, przez określony czas w zamian za wynagrodzenie płacone leasingodawcy.