• Łukasz Samojłowicz, autor |

Proces sukcesyjny często dzieli się na dwa etapy: managerski oraz właścicielski

Podczas tego pierwszego przyszli sukcesorzy rozpoczynają pracę w spółkach, by poznać biznes od podstaw oraz przygotować się do kolejnego kroku, jakim jest przystąpienie do niego jako wspólnik.

Jedną z głównych zalet prowadzenia działalności w spółkach osobowych jest ich transparentność podatkowa (taka spółka nie jest podatnikiem podatku dochodowego – jest on rozliczany wyłącznie przez jej wspólników) oraz możliwość skorzystania przez wspólników z tzw. „liniówki”. Tym samym dochody uzyskiwanie za pośrednictwem takiej spółki są opodatkowane podatkiem dochodowym wyłącznie na jednym poziomie stawką 19%.

Jednakże stosowanie podatku liniowego obwarowane jest szeregiem warunków. Między innymi, stosownie do art. 9a ust. 3 Ustawy PIT jeżeli podatnik, który wybrał sposób opodatkowania podatkiem liniowym, uzyska z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie lub z tytułu prawa do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania podatkiem liniowym i jest obowiązany do wpłacenia zaliczek od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonych przy zastosowaniu skali podatkowej oraz odsetek za zwłokę od zaległości z tytułu tych zaliczek.

Czy w świetle powyższego przepisu sukcesorzy przystępujący do spółki osobowej w trakcie trwającego roku podatkowego (np. w wyniku przejęcia praw w spółce w drodze spadkobrania) tracą prawo do 19% podatku dochodowego?

Na tak postawione pytanie zdecydowanie należy odpowiedzieć przecząco. Przywołany przepis dotyczy wyłącznie sytuacji, w której świadczone są usługi na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy. Natomiast wspólnicy nie świadczą usług na rzecz spółki (raczej działają w jej ramach). Stanowisko, iż uczestnictwo w spółce nie może zostać utożsamione ze świadczeniem usług na jej rzecz zostało potwierdzone m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 16 stycznia 2020 r. (znak: 0113-KDIPT2-1.4011.614.2019.1.RK).

Co więcej, w przypadku spółek komandytowych, zgodnie z art. 121 § 1 Kodeksu spółek handlowych, komandytariusz nie ma prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. W konsekwencji osoby będące komandytariuszami, w przypadku braku odmiennych postanowień umownych, nie są zobowiązane do prowadzenia spraw spółki, więc zakres świadczonej pracy, a czynności wykonywane jako komandytariusz nie mogą być uznane za tożsame (gdyż jako komandytariusze - co do zasady - nie wykonują żadnych zadań operacyjnych w spółce).

Powyższy przykład wskazuje, że sukcesja wiąże się z wieloma wątpliwości natury podatkowej, w wyniku czego najlepszym rozwiązaniem jest odpowiednie przygotowanie się do tego procesu również od strony fiskalnej. Jednym z jego elementów może być uzyskanie szeregu interpretacji indywidualnych pozwalających na zabezpieczenie wybranego w danej firmie rodzinnej scenariusza sukcesyjnego.

Sukcesja w spółce osobowej | Podatek liniowy