Praca zdalna – modyfikacja projektu ustawy

W maju informowaliśmy Państwa, iż do Rządowego Centrum Legislacyjnego trafił projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, który przewiduje wprowadzenie przepisów o pracy zdalnej do Kodeksu pracy. Więcej informacji w tym zakresie możecie Państwo znaleźć w naszej publikacji „Praca zdalna w Kodeksie pracy”.

Od tego czasu trwały uzgodnienia i konsultacje w zakresie zaproponowanych przepisów. W zeszłym tygodniu w Rządowym Centrum Legislacyjnym został udostępniony zmodyfikowany projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Nowy projekt ustawy modyfikuje poprzednio zaproponowane przepisy. Poniżej przedstawiamy najistotniejsze, w naszej ocenie, zmiany.

Jedna ze zmian, jaka pojawiła się w zmodyfikowanej wersji projektu ustawy dotyczy miejsca wykonywania pracy zdalnej przez pracownika. W obecnym projekcie ustawy doprecyzowano, iż praca zdalna będzie mogłaby być wykonywana „pod adresem zamieszkania pracownika”.

„Praca może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość (praca zdalna).”

Co więcej, dodano, iż miejsce wykonywania pracy zdalnej będzie musiało każdorazowo zostać uzgodnione z pracodawcą. W praktyce oznacza to, iż pracownik za każdym razem będzie musiał uzyskać zgodę pracodawcy na świadczenie pracy w formie pracy zdalnej w innym miejscu.

Projekt ustawy przewiduje również możliwość wykonywania pracy w formie pracy zdalnej na polecenie pracodawcy. Pierwotny projekt ustawy przewidywał, iż jeżeli pracownik złoży uprzednio w postaci papierowej lub elektronicznej oświadczenie, iż posiada warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy zdalnej to:

• w okresie obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, a także
• gdy jest to niezbędne ze względu na obowiązek pracodawcy zapewnienia pracownikowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, o ile z przyczyn niezależnych od pracodawcy zapewnienie tych warunków w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe,

pracodawca będzie mógł wydać polecenie wykonywania pracy zdalnej. Nowa wersja projektu ustawy modyfikuje drugi przypadek wprowadzając przesłankę siły wyżej w miejsce przesłanki „przyczyn niezależnych od pracodawcy”. Zgodnie z nowym projektem pracodawca będzie mógł wydać polecenie wykonania pracy zdalnej:

• w okresie obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, a także
• w okresie, w którym z powodu siły wyższej zapewnienie przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe.

Co więcej, ustawodawca zdecydował się również na wycofanie przepisów umożliwiających „uprzednie” złożenie takiego oświadczenia przez pracownika. Zgodnie z nową propozycją, takie oświadczenie będzie mogło być złożone jedynie bezpośrednio przed wydaniem polecenia, w postaci papierowej lub elektronicznej, w którym to oświadczeniu pracownik potwierdzi, iż posiada warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy zdalnej.

Dodatkowo należy zwrócić uwagę, iż pracownik w przypadku zmiany warunków lokalowych i technicznych uniemożliwiającej wykonywanie pracy zdalnej będzie zobowiązany niezwłocznie powiadomić o tym pracodawcę. W takim przypadku pracodawca niezwłocznie cofa polecenie wykonywania pracy zdalnej.

Warto również wspomnieć, iż pierwotny projekt ustawy przewidywał sytuacje, w których pracodawca będzie zobowiązany uwzględnić wniosek pracownika o wykonywanie pracy w formie pracy zdalnej. Zmodyfikowana wersja projektu przewiduje rozszerzenie katalogu podmiotów o „pracownika sprawującego opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadających orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności”.

Pierwotny projekt ustawy przewidywał, iż każdej ze stron będzie przysługiwało prawo do wystąpienia z wiążącym wnioskiem o zaprzestanie wykonywania pracy zdalnej i przywrócenie poprzednich warunków wykonywania pracy w terminie 3 miesięcy od dnia podjęcia pracy zdalnej. Po upływie tego terminu pracodawca nie będzie miał obowiązku uwzględnienia wniosku pracownika, a przywrócenie poprzednich warunków może nastąpić na podstawie porozumienia zmieniającego.

Jednakże nowa wersja projektu modyfikuje powyższe rozwiązanie. Zgodnie z nową propozycją, każda ze stron umowy o pracę będzie mogła wystąpić z wiążącym wnioskiem, złożonym w postaci papierowej lub elektronicznej, o zaprzestanie wykonywania pracy zdalnej i przywrócenie poprzednich warunków wykonywania pracy. Strony będą ustalać termin, od którego nastąpi przywrócenie poprzednich warunków wykonywania pracy, nie dłuższy niż 30 dni od dnia otrzymania wniosku. W razie braku porozumienia przywrócenie poprzednich warunków wykonywania pracy następuje w dniu następującym po upływie 30 dni od dnia otrzymania wniosku.

Warto również wskazać, iż zmodyfikowana wersja projektu ustawy rozszerza katalog obowiązków pracodawcy. Zgodnie z nową propozycją, pracodawca będzie zobowiązany do:

• zapewnienia pracownikowi wykonującemu pracę zdalną materiały i narzędzia pracy, w tym urządzenia techniczne, niezbędne do wykonywania pracy zdalnej,
• pokrycia kosztów związanych z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej, kosztow energii elektrycznej oraz niezbędnego dostępu do łączy telekomunikacyjnych,
• pokrycia innych kosztów niż określone powyżej o ile są one kosztów bezpośrednio związane z wykonywaniem pracy zdalnej, jeżeli zwrot takich kosztów został określony w porozumieniu ze związkami zawodowymi lub regulaminie pracy zdalnej albo porozumieniu zawartym z pracownikiem,
• zapewnienia pracownikowi wykonującemu pracę zdalną niezbędnych do wykonywania tej pracy szkoleń i pomocy technicznej. 

Będziemy na bieżąco informować  o pracach związanych z niniejszym projektem ustawy.