Trybunał Konstytucyjny w dniu 15 grudnia 2020 r. wydał postanowienie w sprawie o sygn. SK 80/19, w którym umorzył postępowanie w sprawie zbadania zgodności art. 2 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1445) oraz w związku z art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2018 r. poz. 1202) w zakresie, w jakim „przepisy te umożliwiają opodatkowanie podatkiem od nieruchomości obiektów obudów górniczych, które nie są wymienione expressis verbis w ustawie Prawo budowlane – jako budowle”, jako niezgodne z art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 2, art. 84 i art. 217 Konstytucji.
Podkreślenia wymaga, że kwestia opodatkowania budowli w wyrobiskach górniczych już od połowy lat 90. XX w. była przedmiotem sporu pomiędzy organami podatkowymi, a podmiotami prowadzącymi działalność w branży wydobycia kopalin metodą głębinową. Orzecznictwo sądów administracyjnych dotyczące tego problemu nie było zharmonizowane i cechowało się zmiennością w czasie. W pewnym uproszczeniu linia orzecznicza sądów administracyjnych oscylowała między dopuszczalnością a niedopuszczalnością opodatkowania spornych budowli.
Nowelizacja z dnia 30 października 2002 r. ustawy o podatkach i opłatach lokalnych uwzględniła tym samym stanowisko Sądu Najwyższego i w art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz doprecyzowała pojęcie budowli jako obiektu budowlanego.
Można uznać, że zmiany w treści Ustawy o podatkach i opłatach lokalnych zmierzały do potwierdzenia stanowiska co do braku możliwości opodatkowania podatkiem od nieruchomości wyrobisk górniczych oraz obudów górniczych.
Z uwagi na pojawiąjące się kontrowersje odnośnie obowiązujących regulacji prawnych skład orzekający Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem prawnym. Trybunał w wyroku z dnia 13 września 2011 roku o sygn.. P 33/09 stwierdził jednoznaczne wyłączenie z podstawy opodatkowania podatkiem od nieruchomości wyrobisk górniczych (kosztów drążenia) oraz uzależnienie opodatkowania urządzeń i obiektów znajdujących się w tych wyrobiskach od ich klasyfikacji jako budowli w rozumieniu Prawa budowlanego.
Sądy Administracyjne w wydanych wyrokach niejednokrotnie podzielały pogląd Trybunału, że wyrobisko górnicze nie podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości i jednocześnie akceptowały, iż przedmiotem opodatkowania mogą być jedynie obiekty i urządzenia zlokalizowane w wyrobiskach górniczych. W konsekwencji zarówno sądy jak i organy podatkowe przyjęły stanowisko, że co prawda samo wyrobisko górnicze nie stanowi przedmiotu opodatkowania podatkiem od nieruchomości to opodatkowaniu podlega obudowa tego wyrobiska, pomimo tego, iż nie została wymieniona jako budowla w ustawie Prawo budowlane.
Niemniej jednak kwestia prawidłowości opodatkowania obudów górniczych w dalszym ciągu nie jest rozstrzygnięta, gdyż Trybunał postanowieniem SK 80/19 umorzył postępowanie, z uwagi na to, że nie ma kompetencji do badania aktów stosowania prawa lub dokonania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów prawa. Przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Konstytucyjnego jest ocena przepisów prawa, nie zaś jego stosowanie. Zdaniem Trybunału w wniesionej skardze skarżąca poddawała w wątpliwość stosowanie obowiązującego prawa (jego interpretację), nie zaś samo jego brzmienie.
Pomimo umorzenia postępowania Trybunał postanowił, zasygnalizować Sejmowi i Senatowi oraz Ministrowi Finansów istnienie uchybień w prawie, których usunięcie jest niezbędne do zapewnienia spójności systemu prawnego Rzeczypospolitej Polskiej, w art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych polegających na zawarciu w tym przepisie odwołania do przepisów prawa budowlanego, co nie pozwala na zrekonstruowanie przedmiotu opodatkowania podatkiem od nieruchomości wyłącznie na podstawie przepisów w/w ustawy. W związku z tym pozostaje jedynie czekać, aż Ustawodawca odpowie na postanowienie sygnalizacyjne Trybunału.