Podstawowy składnik środka spożywczego Podstawowy składnik środka spożywczego

Obowiązek informowania o podstawowym składniku

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (dalej „Rozporządzenie z 2011 r.”) wprowadziło m.in. zasady dotyczące etykietowania żywności i zasady dotyczące obowiązkowych informacji na temat żywności. Głównym celem tej regulacji było zapewnienie dostarczenia pełnych i zgodnych z prawem informacji konsumentów o kupowanej przez nich żywności. Rozporządzenie z 2011 r. uregulowało również obowiązek informowania konsumentów o pochodzeniu produktów w ramach przedstawiania danych szczegółowych na temat żywności.

Zgodnie z przepisami Rozporządzenia z 2011 r., obowiązek zaprezentowania informacji na temat żywności w zakresie kraju lub miejsca pochodzenia spoczywa na podmiocie, pod którego nazwą lub firmą jest wprowadzany na rynek dany środek spożywczy lub – jeżeli ten podmiot nie prowadzi działalności w Unii – importer danego środka na rynek Unii. Obowiązek ten dotyczy umieszczenia na opakowaniu, etykiecie albo w miejscu widocznym dla konsumenta (w przypadku żywności nieopakowanej) informacji o kraju lub miejscu pochodzenia każdego środka spożywczego przeznaczonego do dostarczenia konsumentowi finalnemu lub do zakładów żywienia zbiorowego.

Wskazanie kraju lub miejsca pochodzenia jest obowiązkowe:

a) w przypadku, gdy zaniechanie ich wskazania mogłoby wprowadzać w błąd konsumenta co do rzeczywistego kraju lub miejsca pochodzenia środka spożywczego, w szczególności gdyby informacje towarzyszące środkowi spożywczemu lub etykieta jako całość mogły sugerować, że dany środek spożywczy pochodzi z innego kraju lub miejsca;
b) w odniesieniu do mięsa objętego kodami Nomenklatury scalonej („CN”) wymienionymi w załączniku XI do Rozporządzenia z 2011 r.

Co więcej, należy mieć na uwadze, że jeżeli jest podany kraj lub miejsce pochodzenia danego środka spożywczego i gdy nie jest on taki sam jak kraj lub miejsce pochodzenia jego podstawowego składnika:

a) podaje się również kraj lub miejsce pochodzenia tego podstawowego składnika lub
b) wskazuje się, że kraj lub miejsce pochodzenia tego podstawowego składnika jest inne niż kraj lub miejsce pochodzenia środka spożywczego.

Zgodnie z definicją zawartą w Rozporządzeniu z 2011 r. przez podstawowy składnik rozumiemy składnik lub składniki danego środka spożywczego, które stanowią więcej niż 50 % tego środka spożywczego lub które są na ogół kojarzone przez konsumenta z nazwą tego środka spożywczego i w odniesieniu do których jest wymagane w większości przypadków oznaczenie ilościowe.

Rozporządzenie z 2011 r. wskazuje, że w odniesieniu do powyższego powinno zostać wydane rozporządzenie wykonawcze regulujące te kwestie. W związku z powyższym w dniu 28 maja 2018 r. zostało wydane Rozporządzenie wykonawcze, które ma na celu ustanowienie ogólnych zasad i wymagań dotyczących wskazywania kraju lub miejsca pochodzenia środków spożywczych, które stosuje się bez uszczerbku dla szczegółowych przepisów unijnych. Wytyczne przewidziane w Rozporządzeniu wykonawczym mają zapewnić konsumentom możliwość dokonywania bardziej świadomych wyborów. Rozporządzenie to szczegółowo określa kwestie związane ze wskazaniem kraju lub miejsca pochodzenia podstawowego składnika jak i sposobu prezentowania informacji.

W jaki sposób przedstawić informacje o tym skąd pochodzi podstawowy składnik danego środka spożywczego?

Nowe Rozporządzenie wykonawcze określa wytyczne w zakresie wskazania kraju lub miejsca pochodzenia podstawowego składnika które są odmiennie od podanego kraju lub miejsca pochodzenia danego środka spożywczego. Rozporządzenie wykonawcze dopuszcza przedstawienie tej informacji w dwóch wariantach:

Wariant 1	Wariant 2
jako wskazanie obszaru geograficznego	jako oświadczenie
„UE”, „spoza UE” lub „UE oraz spoza UE” lub region lub jakikolwiek inny obszar geograficzny w obrębie kilku państw członkowskich albo w obrębie państw trzecich, jeśli został zdefiniowany jako taki na mocy prawa międzynarodowego lub jest zrozumiały dla właściwie poinformowanego przeciętnego konsumenta lub obszar rybołówstwa FAO, obszar morski lub obszar słodkowodny, jeśli został zdefiniowany jako taki na mocy prawa międzynarodowego lub jest zrozumiały dla właściwie poinformowanego przeciętnego lub państwo(-a) członkowskie lub państwo(-a) trzecie lub region lub jakikolwiek inny obszar geograficzny w obrębie państwa członkowskiego lub w obrębie państwa trzeciego, który jest zrozumiały dla właściwie poinformowanego przeciętnego konsumenta lub kraj lub miejsce pochodzenia zgodnie ze szczegółowymi przepisami unijnymi mającymi zastosowanie do danego podstawowego składnika lub składników.	„(nazwa podstawowego składnika) nie pochodzi/nie pochodzą z (kraj lub miejsce pochodzenia środka spożywczego)” lub przy użyciu innego podobnego sformułowania o takim samym znaczeniu dla konsumenta.

 

Sposób prezentowania informacji

Rozporządzenie wykonawcze przewiduje również zasady co do sposobu prezentowania powyższych informacji i wprowadza następujące ograniczenia (zgodnie z zasadami określonymi w Rozporządzeniu z 2011 r.):

1) informację prezentuje się przy użyciu czcionki o rozmiarze nie mniejszym niż minimalny rozmiar czcionki, tj. o rozmiarze czcionki, której wysokość x, zdefiniowana poniżej, wynosi co najmniej 1,2 mm1.

Legenda

 

 

1	linia wydłużenia górnego
2	linia wersalika
3	średnia linia pisma
4	linia pisma
5	linia wydłużenia dolnego
6	wysokość x
7	rozmiar czcionki

2) w przypadku gdy kraj lub miejsce pochodzenia środka spożywczego są podane w formie słownej, informację o której mowa powyżej (Wariant 1 lub 2) umieszcza się w tym samym polu widzenia co oznaczenie kraju lub miejsca pochodzenia środka spożywczego i przy użyciu czcionki o rozmiarze, w którym wysokość x wynosi co najmniej 75 % wysokości x oznaczenia kraju lub miejsca pochodzenia danego środka spożywczego,
3) w przypadku gdy kraj lub miejsce pochodzenia środka spożywczego są podane w formie innej niż forma słowna, informację o której mowa powyżej (Wariant 1 lub 2) umieszcza się w tym samym polu widzenia co oznaczenie kraju lub miejsca pochodzenia środka spożywczego.

Zwracamy również uwagę, że oprócz wytycznych wskazanych powyżej Rozporządzenie z 2011 r. przewiduje również, że:

1. informacje na temat podstawowego składnika danego środka spożywczego muszą być umieszczone w widocznym miejscu w taki sposób, aby były dobrze widoczne, wyraźnie czytelne oraz, w stosownych przypadkach, nieusuwalne oraz, że
2. nie mogą być w żaden sposób ukryte, zasłonięte, pomniejszone ani przerwane jakimikolwiek innymi nadrukami, ilustracjami czy innym materiałem.

Kiedy Rozporządzenie wykonawcze wchodzi w życie?

Niniejsze wytyczne zawarte w Rozporządzeniu wykonawczym mają być stosowane od 1 kwietnia 2020 roku.  W przypadku środków spożywczych wprowadzonych do obrotu lub etykietowanych przed datą rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia (czyli 1 kwietnia 2020 r.) mogą być przedmiotem obrotu do czasu wyczerpania zapasów.

¹ Obrazek oraz legenda pochodzą z załącznika nr IV do Rozporządzenia z 2011 r.  dostępne pod adresem: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/pl/TXT/?uri=CELEX:32011R1169.