Strategische keuzes voor de electieve zorg: ziekenhuis

Ziekenhuis en ZBC's, in potentie een gouden combinatie

Download de publicatie | De gezondheidszorgsector | Op de hoogte blijven

Laagcomplexe medisch-specialistische zorg wordt niet enkel meer binnen de muren van ziekenhuizen geleverd: focusklinieken en zelfstandige behandelcentra krijgen een steeds grotere rol in het zorglandschap. Samenwerking tussen ziekenhuis en ZBC’s is een van de strategische opties. Weten deze instellingen goed samen te werken, dan is er potentie om het beste van twee werelden te combineren: de efficiënte organisatie en lage kosten van de ZBC's, plus de kennis, ervaring en opleidingscapaciteit van het ziekenhuis. Een veelbelovend vooruitzicht.

'De Juiste Zorg op de Juiste Plek'

De trend is duidelijk: steeds grotere aantallen laagcomplexe ingrepen zoals heupoperaties, knieoperaties en oogoperaties worden in focusklinieken en zelfstandige behandelcentra (ZBC’s) verricht en niet meer binnen de muren van het ziekenhuis. In het kader van de beweging de Juiste Zorg op de Juiste Plek is dat aan te moedigen, want het leveren van dit type zorg in een gefocuste electieve behandelsetting kan de kwaliteit van zorg verhogen en geeft de mogelijkheid lean & mean te opereren, wat aanmerkelijk scheelt in de kosten.

De strategische optie van samenwerking tussen ziekenhuizen en ZBC’s is daarom in potentie veelbelovend. Diverse stakeholders hebben echter ook hun twijfels, zo zien wij. Een selectie van hun argumenten:

Ziekenhuizen zijn vaak huiverig om vol deze samenwerking aan te gaan. De laagcomplexe operaties kunnen voor ziekenhuizen namelijk financieel aantrekkelijk zijn. Ook dreigt ruimtecapaciteit onbenut te blijven als zorg 'naar buiten' wordt verplaatst. Een ander argument is dat ziekenhuizen graag een breed aanbod hebben, mede om de druk op het personeel binnen de perken te houden: alleen maar hoogcomplexe zorg leveren is zwaarder voor medewerkers.

Vrijgevestigde medisch specialisten (bijvoorbeeld orthopeden, oogheelkundigen en dermatologen) geven aan twijfels te hebben over de manier waarop de kwaliteit van zorg kan worden geborgd in een nieuwe organisatorische opzet. Daarnaast vrezen zij de impact van meer samenwerking met ZBC's en focusklinieken op het werkplezier. Veelal heeft men immers bewust gekozen voor een bepaald ziekenhuis.

In sommige gevallen sturen zorgverzekeraars toch aan op laagcomplexe zorg in het ziekenhuis. Men wil voorkomen dat het ziekenhuis in financiële problemen komt, mocht deze omzet wegvallen. Gezien de zeer dunne marges in deze sector bestaat die kans zeker.

Breed maatschappelijk belang

Vanuit de genoemde perspectieven en belangen zijn dit stuk voor stuk begrijpelijke argumenten. Toch zien wij, zeker op de lange termijn, dat het brede maatschappelijke belang ermee gediend is om dit type zorg in een meer gefocuste setting te organiseren. Voorbeelden tonen aan dat dan de kwaliteit van de zorg omhoog gaat, dat de patiënt een betere service krijgt – kortere wacht- en doorlooptijden, één loket – en dat de zorg over het algemeen wint aan doelmatigheid.

In deze context zien wij daarom vooral ook de kansen die liggen in strategische samenwerking tussen ziekenhuizen, focusklinieken en ZBC's. Dat betreft praktisch alle terreinen, van de kwaliteit van de zorg tot aan vastgoed en van personeelstekorten tot aan organisatorische efficiëntie.

Al met al meer dan voldoende reden om de strategische optie ‘samenwerking’ te overwegen. De krachten bundelen voorkomt onnodige versnippering van het zorglandschap en vergroot de kansen op de beste zorg voor de patiënt.