Wat ruik ik? Brand!? De meesten van ons – ik heb er zeker last van – weten niet hoe snel ze naar de blusmiddelen moeten grijpen als ergens in de onderneming de temperatuur zo hoog oploopt dat de vlam in de pan slaat, of op een andere manier een fikkie dreigt. Logisch toch? Je wilt niet dat je onderneming afbrandt.
Toch heb ik in de afgelopen jaren gezien dat het anders kan. En dat het soms – of vaak – ook anders moet. Ik zag dat bij het leiderschap van succesvolle snelgroeiende ondernemingen. Die leiders hebben namelijk het lef dat brandje te laten voor wat het is. Niet omdat de eventuele schade hen niet interesseert of omdat ze het risico niet zien, zeker niet. Alleen weten ze dat ze moeten kiezen: kiezen waar ze hun energie op moeten richten en kiezen waar ze hun geld op moeten inzetten. Leiding geven aan een scale-up betekent onophoudelijk te weinig tijd hebben. De aandacht van deze ondernemers gaat daarom niet uit naar de binnenbrandjes. Ze weten dat ze zich volledig moeten richten op écht beter worden. En niet op de dag van vandaag of van morgen, maar op de dag van overmorgen.
Ik had de afgelopen jaren het grote genoegen een aantal ondernemers te begeleiden op hun (succesvolle) reis naar schaalbare groei. Als bedrijfskundige heb ik natuurlijk een groot geloof in het idee dat alles te organiseren is. Maar wat viel mij het meeste op? Dat op deze reis structuur en processen slechts een bescheiden bijdrage leverden aan het succes ervan.
Veel belangrijker is de passie van de ondernemer en de passie van de mensen om hem heen, zo neem ik waar. Dat brengt in eerste instantie veel meer teweeg dan het bedrijfskundige geloof in organiseren. Want vanuit die passie komt de heldere visie op hoe het moet zijn, op wat goed is, het scherpe beeld van wat de klant echt waardeert, waar de klant echt voor wil betalen.
Het wordt nog mooier als deze passie wordt aangevuld met SUN. Van een Engelse collega leerde ik dit pachtige concept, ontwikkeld door Dave Allan, de auteur van het boek Sticky Wisdom. SUN staat voor zon, en daar willen we veel van. Regen, RAIN, hebben we echter ook nodig, zij het niet te veel.
RAIN
De R van RAIN staat voor react, meteen reageren. Als ik zeg dat ik blauw een mooie kleur vind, denk je dan meteen 'maar ik houd van groen'? De A staat voor assume, veronderstellen. Nam je aan dat ik donkerblauw bedoelde, of lichtblauw? Misschien bedoelde ik wel zeegroenig blauw. IN, tot slot, staat voor insist, vasthouden aan je eigen veronderstellingen en gedachten.
SUN
In plaats van meteen bedenken wat je van iemand of iets vindt, kun je ook gaan voor de S van SUN: suspend. Stel je oordeel even uit. De U staat voor understand, echt begrijpen wat de ander bedoelt. De N duidt op nurture. Koester het idee, voed het en borduur er op voort. Zoals een olifant haar kalfje laat opgroeien: beschermd onder haar grote lijf, zodat het de kans krijgt te groeien.
Succesvol groeien en vernieuwen heeft in mijn ogen 80 procent SUN nodig en 20 procent RAIN. De ondernemer beschikt dus over de passie die we al noemden en over het lef om brandjes te laten branden. Maar hij zorgt intussen ook voor een goede bedrijfskundige om zich heen. De scale-up wordt dan succesvol door:
- een bewust management team dat ziet hoe besluiten doorwerken op service levels, op toekomstige omzet en op kosten op de korte en lange termijn;
- een helder en schaalbaar Target Operating Model, gebaseerd op de juiste ontwerpprincipes met simpele en gestandardiseerde processen;
- tijd te reserveren en ook echt in te plannen voor verandering, om beter te worden; het gaat hierbij om tijd die je NIET besteedt aan het runnen van de business.
Dus zo ga je bij de winnende, snelgroeiende bedrijven horen: heb lef, denk groot en denk ver vooruit. Toon daarnaast SUNNY gedrag en laat die kleine brandjes lekker smeulen. En als er dan toch georganiseerd moet worden, doe dat dan meteen zo goed, dat je er een tweede keer nauwelijks tijd aan hoeft te besteden.
