ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ: Μπαίνει σε νέα μονοπάτια

Σύμφωνα με τη πρόσφατη μελέτη" The Future of Retail Sector " της KPMG ποιες είναι οι βασικές τάσεις που καταγράφονται αυτή την στιγμή στην ελληνική αγορά λιανικής αλλά και ποιες είναι αυτές που εκτιμάτε πως θα μας απασχολήσουν στο άμεσο μέλλον;

Σύμφωνα με την μελέτη αυτή, οι τάσεις στην ελληνική αγορά λιανικής συνοψίζονται στην άνοδο του ηλεκτρονικού εμπορίου, αλλά και στον επαναπροσδιορισμό των συνηθειών και των προτεραιοτήτων των καταναλωτών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχουν διαφορετικές επιδόσεις ανά υπο-τομέα σε κάθε χρονική περίοδο και διαφορετικές προκλήσεις που τους συντροφεύουν. Στο άμεσο μέλλον, οι εξελίξεις θα είναι καταιγιστικές και οι προκλήσεις έντονες και ενδιαφέρουσες. Οι κυρίαρχες τάσεις για τους λιανοπωλητές είναι:

• Προσήλωση σε πρωτοβουλίες ESG
• Υιοθέτηση λύσεων τεχνητής νοημοσύνης
• Πολυκαναλική (omnichannel) προσέγγιση πελατών
• Ενδιαφέρον για πληροφορίες για τον κύκλο ζωής του προϊόντος
• Προτίμηση σε υγιή και οικονομικά προϊόντα
• Δοκιμή μη παραδοσιακών τρόπων αγοράς, όπως E-Commerce, Q-Commerce και Online-to-Offline Commerce

Επιπλέον, ο επανασχεδιασμός και η βελτιστοποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού για την προμήθεια αγαθών σε πιο τοπικό επίπεδο αποτελεί κρίσιμη προτεραιότητα για την ελληνική αγορά λιανικής. Ισχυρές αλυσίδες εφοδιασμού κοντά σε παραγωγικές πηγές θα συμβάλουν στη δημιουργία λειτουργιών που είναι πιο ανθεκτικές σε εξωτερικούς παράγοντες όπως ο πληθωρισμός ή το κυμαινόμενο κόστος αποστολής, καθώς και στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των διεθνών logistics. Οι έμποροι λιανικής θα πρέπει να υποστηρίξουν τις τοπικές κοινότητες και να βοηθήσουν στην διάδοση των μηνυμάτων ESG προς τον καταναλωτή. Γεωπολιτικά γεγονότα όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία και τα συνεχιζόμενα lockdown στην Κίνα συνεχίζουν να επιδεινώνουν την κατάσταση, περιορίζοντας την παραγωγή και αυξάνοντας τις τιμές των εμπορευμάτων.

Που θα πρέπει να εστιάσουν προμηθευτές και retailers στην Ελλάδα για την συνέχεια, υπο το πρίσμα της μετα-πανδημικής εποχής αλλά και των έντονων πληθωριστικών πιέσεων;

Καθώς οι λιανοπωλητές απαλλάσσονται σιγά σιγά από τα δεσμά των περιορισμών που προκάλεσε η πανδημία του COVID-19, έρχονται αντιμέτωποι με την κρίση της αύξησης του κόστους ζωής, η οποία ήδη ασκεί αυξανόμενη οικονομική πίεση στους πελάτες τους και στις δραστηριότητες τους και αποτελεί την πλέον σημαντική πρόκληση για τον τομέα την μετα-πανδημική εποχή. Είναι σαφές ότι η συμπίεση του διαθέσιμου εισοδήματος θα επηρεάσει τους καταναλωτές με διαφορετικούς τρόπους, ανάλογα με το διαθέσιμο εισόδημα του καθενός, και ως εκ τούτου η συμπεριφορά και οι δαπάνες τους θα διαφοροποιούνται, παρουσιάζοντας μια πληθώρα προκλήσεων για τον κλάδο. Πέραν αυτού, το κόστος του λιανοπωλητή αυξάνεται και αυτή η πίεση θα συνεχιστεί για κάποιο χρονικό διάστημα. Η τρέχουσα κατάσταση παρουσιάζει μια πραγματική ευκαιρία για τους λιανοπωλητές και τον κλάδο να αναδιαρθρωθούν και να μετατραπούν σε πελατοκεντρικές επιχειρήσεις.

Οι επενδύσεις στην τεχνολογία, η βελτίωση της λειτουργικής αποτελεσματικότητας και η δημιουργία ισχυρότερων αλυσίδων εφοδιασμού θα συμβάλουν στην άμβλυνση της τρέχουσας πίεσης και θα φέρουν τον κλάδο σε ισχυρότερη θέση. Η συγκυρία της κρίσης του κόστους ζωής μπορεί να πυροδοτήσει τη διαρθρωτική αλλαγή την οποία ο κλάδος απαιτεί από καιρό.

Συνεπώς, οι έμποροι λιανικής πρέπει να αντιμετωπίζουν θετικά τις εξελίξεις και να επενδύουν στην τεχνολογία, στα δεδομένα, καθώς και σε προγράμματα ESG για τη μελλοντική επιτυχία του κλάδου.

Με βάση τα οικονομικά μεγέθη, εκτιμάτε πως θα υπάρξουν νέες τάσεις συγκέντρωσής στην αγορά; Σε ποιους υπο-τομείς κατά κύριο λόγο;

Η πανδημία του COVID-19, το αυξημένο κόστος ενέργειας και το αυξημένο μεταφορικό κόστος αποτελούν βασικούς επιδραστικούς παράγοντες που οδηγούν σε περαιτέρω συγκέντρωση στην αγορά του λιανεμπορίου. Ένας υποτομέας στον οποίο οι τάσεις συγκέντρωσης είναι πιο εμφανείς είναι ο υποτομέας της λιανικής πώλησης ειδών παντοπωλείου (supermarkets). Λόγω των παραπάνω παραγόντων, αλυσίδες σούπερ-μάρκετ παρουσιάζουν οριακά αποτελέσματα, ενώ η κερδοφορία σε μικρότερες επιχειρήσεις πιέζεται περισσότερο. Εκτός από τους εξωγενείς παράγοντες όμως, μεγάλη επίδραση ασκούν και ζητήματα εσωτερικής οργάνωσης των εταιρειών, όπως η αποδοτικότητα του επιχειρησιακού μοντέλου λειτουργίας.

Διαπιστώνουμε πως το τελευταίο διάστημα υπάρχουν νέες εταιρείες, συνεργασίες και σχήματα οι οποίες θα αλλάξουν το τοπίο: διερευνητικές επαφές βρίσκονται σε εξέλιξη, συμπράξεις επαναξιολογούνται, νέοι παίκτες εισέρχονται στην Ελληνική αγορά, ενώ την ίδια στιγμή αλλάζει δραστικά η στρατηγική και το επιχειρησιακό μοντέλο λειτουργίας των αλυσίδων.

Ο επανασχεδιασμός του μοντέλου λειτουργίας δεν έρχεται μόνο ως απάντηση στις πιέσεις του οικονομικού περιβάλλοντος, αλλά και λόγω της αλλαγής της καταναλωτικής συμπεριφοράς των πελατών που αναζητούν την ευκολία, άμεση παραλαβή των προϊόντων (κυρίως την ίδια μέρα), ένα διαφορετικό εν γένει αγοραστικό ταξίδι από το ηλεκτρονικό στο φυσικό κατάστημα, καθώς επίσης και μεταβαλλόμενες προσδοκίες για τα φυσικά καταστήματα. Για να μπορέσουν οι εταιρείες να ανταποκριθούν και να διαφοροποιηθούν, πρέπει να δώσουν μια διαφορετική εμπειρία πελάτη (Customer Experience) και αυτό οδηγεί σε επενδύσεις υποδομών και τεχνολογίας. Οι λιανέμποροι επιβάλλεται να επενδύσουν στην τεχνολογία, καθώς και στην δημιουργία νέων μοντέλων καταστημάτων (concepts) που βελτιώνουν την αγοραστική εμπειρία και να επαναπροσδιορίσουν την έννοια των υπηρεσιών που προσφέρουν.

Βλέπουμε λοιπόν το τελευταίο διάστημα, αρκετές από τις εταιρείες που πρωταγωνιστούν, να επενδύουν τόσο σε υποδομές - με ανάπτυξη και ανακαινίσεις των φυσικών καταστημάτων αλλά και του ηλεκτρονικού τους καταστήματος, στην ενίσχυση της εφοδιαστικής αλυσίδας και των πληροφοριακών τους συστημάτων, όσο και σε εξατομικευμένες υπηρεσίες.

Παραδείγματα αποτελούν οι επενδύσεις i. σε νέες αποθήκες, κέντρα διανομής και καταστήματα αποκλειστικής εξυπηρέτησης των ηλεκτρονικών καναλιών (dark stores), ii. σε νέους τρόπους παράδοσης προϊόντων (π.χ. click & collect, pick up points), iii. αλλά και σε νέους τρόπους προσέλκυσης των πελατών όπως mobile applications, loyalty προγράμματα εξατομίκευσης και εξατομικευμένες προσφορές κ.α.

Οι απαιτήσεις προσαρμογής σε ένα νέο τοπίο είναι πλέον τέτοιες που η τεχνολογία από σύμμαχος μετατρέπεται πλέον σε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, τόσο με την αποτελεσματική (σε όρους χρόνου, κόστους και εμπειρίας πελάτη) εξυπηρέτηση των ηλεκτρονικών καταστημάτων, αλλά και έξυπνης διαχείρισης των φυσικών καταστημάτων και των αποθηκών (π.χ. αποθεματοποίηση προϊόντων, πρόβλεψη ζήτησης στο ράφι, διαχείριση μεταφορών, κατανάλωση ενέργειας κ.α.). Αυτές οι δυνάμεις προσαρμογής και εξέλιξης είναι τελικά που θα διαμορφώσουν τις τάσεις επιχειρηματικών συμφωνιών και συγκέντρωσης στην αγορά.