Φορολογικές επιπτώσεις σε Ελληνικές επιχειρήσεις λόγω Brexit

Από 1 Ιανουαρίου 2021 το Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) έπαψε να αποτελεί μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Ειδικότερα την ημερομηνία αυτή ολοκληρώθηκε η μεταβατική περίοδος που συνομολογήθηκε στη συμφωνία αποχώρησης του ΗΒ και η οποία κατόπιν κοινής βούλησης των μερών δεν ανανεώθηκε. Ως εκ τούτου το ΗΒ αποχώρησε τόσο από την ενιαία αγορά όσο και από την τελωνειακή ένωση και προσχώρησε αυτόματα στη σύμβαση κοινής διαμετακόμισης. Ωστόσο, τα συμβαλλόμενα μέρη περαιτέρω προέβησαν σε συμφωνία εμπορίου και συνεργασίας με την οποία επιδιώκεται η άμβλυνση των συνεπειών της αποχώρησης σε επίπεδο δασμών και φόρων.

Όλες οι παραπάνω εξελίξεις επέφεραν σημαντικές αλλαγές στον τρόπο αντιμετώπισης των συναλλαγών ανάμεσα στο ΗΒ και την ΕΕ μεταξύ επιχειρήσεων ή/και ιδιωτών τόσο από φορολογικής όσο και τελωνειακής σκοπιάς. Για το σκοπό αυτό η ελληνική φορολογική και τελωνειακή διοίκηση έχει ως τώρα εκδώσει συγκεκριμένες εγκυκλίους που παρέχουν οδηγίες για την αντιμετώπιση των κάθε είδους συναλλαγών μεταξύ της Ελλάδας (ως κράτους μέλους της ΕΕ) και του ΗΒ εξαιτίας της αποχώρησης του τελευταίου, ενώ αναμένονται το επόμενο διάστημα περαιτέρω οδηγίες με περισσότερες λεπτομέρειες για την εξειδίκευση και εφαρμογή στην πράξη της συμφωνίας εμπορίου και συνεργασίας ανάμεσα στα μέρη.

Το ΗΒ αντιμετωπίζεται πλέον ως τρίτη χώρα τόσο από σκοπιάς φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) όσο και από τελωνειακής σκοπιάς. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι από πλευράς ΦΠΑ ειδικότερα, οι συναλλαγές αγαθών ανάμεσα στην Ελλάδα και το ΗΒ αντιμετωπίζονται πλέον ως εισαγωγές ή εξαγωγές κατά περίπτωση και όχι ως ενδοκοινοτικές συναλλαγές. Εξαίρεση αποτελούν οι συναλλαγές σε αγαθά μεταξύ της Ελλάδας και της Βόρειας Ιρλανδίας για μεταβατικό διάστημα τεσσάρων (4) ετών. Παράλληλα καταργούνται απλουστεύσεις που ίσχυαν υπό το προηγούμενο καθεστώς σε διάφορους τομείς  όπως η απλουστευμένη ηλεκτρονική διαδικασία διορισμού εκπροσώπου για σκοπούς ΦΠΑ, απλουστευμένες διαδικασίες ΦΠΑ τριγωνικών συναλλαγών ανάμεσα σε κράτη-μέλη κλπ. 

Αντίστοιχα η παροχή υπηρεσιών στο ΗΒ ή η λήψη υπηρεσιών από αυτό θεωρούνται πλέον συναλλαγές παροχής/λήψης υπηρεσιών με τρίτη χώρα και μάλιστα χωρίς οποιαδήποτε εξαίρεση, γεγονός που επίσης εμπεριέχει την κατάργηση προηγούμενων απλουστεύσεων (π.χ. της  απόδοσης ΦΠΑ σε τηλεπικοινωνιακές ή ηλεκτρονικές υπηρεσίες μέσω της μικρής μονοαπευθυντικής θυρίδας/MOSSκλπ.).

Από τελωνειακής σκοπιάς, η βασική αλλαγή είναι ότι πλέον απαιτούνται τελωνειακές διατυπώσεις και διαδικασίες (π.χ. χρήση νέου αριθμού EORI, διασαφήσεις εισαγωγής-εξαγωγής, υποχρέωση ειδικών αδειών όπου προβλέπεται κλπ.) για τη διακίνηση των εμπορευμάτων ανάμεσα στα μέρη, οι οποίες μάλιστα υφίστανται ανεξάρτητα από τυχόν απαλλαγές από δασμοφορολογικές επιβαρύνσεις οι οποίες ενδεχομένως προβλέπονται είτε στα πλαίσια της συμφωνίας κοινής διαμετακόμισης είτε εμπορίου και συνεργασίας ανάμεσα στα μέρη. Και εδώ ισχύει η εξαίρεση της Βόρειας Ιρλανδίας για μεταβατική περίοδο τεσσάρων (4) ετών

Οι Ελληνικές εταιρείες, λοιπόν, που συναλλάσσονται πλέον με το ΗΒ θα πρέπει να διερευνήσουν εκ νέου όλες τις προηγουμένως ακολουθούμενες διαδικασίες και πρακτικές που εφάρμοζαν στις συναλλαγές τους. Θα πρέπει να εφαρμόσουν νέες διαδικασίες ενώ ενδέχεται σε κάποιες περιπτώσεις να υπάρξει αύξηση του κόστους των σχετικών συναλλαγών με το ΗΒ λόγω κατάργησης σχετικών τελωνειακών διευκολύνσεων και απαλλαγών ως αποτέλεσμα της εξόδου του τελευταίου από την ΕΕ.