Η αξία του ελέγχου χρηματοοικονομικών καταστάσεων

Τα τελευταία χρόνια έχουν υπάρξει πολλές συζητήσεις σχετικά με την αξία της έκθεσης ελέγχου, τις προσδοκίες από το ελεγκτικό επάγγελμα καθώς και τι πρέπει να αλλάξει για να καλύψει τις εξελισσόμενες ανάγκες και τις επίσης μεταβαλλόμενες προσδοκίες των επιχειρήσεων, των κεφαλαιαγορών και της κοινωνίας. Το ελεγκτικό επάγγελμα όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά παγκοσμίως αντιμετωπίζει μία διαχρονική πρόκληση και αυτό ορίζεται ως το «κενό προσδοκιών» από τον έλεγχο (audit expectation gap). Συνήθως οι ελεγκτές βρίσκονται αντιμέτωποι με τις προσδοκίες της κοινωνίας από την εργασία τους. Η κοινή γνώμη, οι χρήστες των χρηματοοικονομικών καταστάσεων αναμένουν μεταξύ άλλων ότι η εργασία των ελεγκτών είναι κυρίως να εντοπίσει περιπτώσεις απάτης και να αξιολογήσει όλους τους κινδύνους μιας επιχείρησης.

Έχουν τεθεί ερωτήματα σχετικά με το ποιες αλλαγές πρέπει να ληφθούν υπόψη για να διασφαλιστεί ότι ο έλεγχος εξυπηρετεί καλύτερα το δημόσιο συμφέρον.

Παρακάτω παρατίθενται τρεις βασικές ενέργειες προς αυτή την κατεύθυνση:

Βελτίωση της επικοινωνίας μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών

Οι ελεγκτές, γνωρίζουν ότι είναι απαραίτητο να εκτελούν τον έλεγχο των χρηματοοικονομικών καταστάσεων με υψηλά ποιοτικά κριτήρια και να έχουν ανοιχτή επικοινωνία με τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Οι ελεγκτές συλλέγουν σημαντικό όγκο πληροφοριών για μια επιχείρηση και είναι απαραίτητο να αξιολογούν όλα τα δεδομένα και να παρέχουν σχετική πληροφόρηση, για θέματα και κινδύνους που προκύπτουν, στη Διοίκηση και την επιτροπή ελέγχου. Η ανοιχτή και ουσιαστική επικοινωνία μεταξύ ελεγκτών, επενδυτών, επιτροπών ελέγχου καθώς κι εκείνων που είναι επιφορτισμένοι με την εταιρική διακυβέρνηση των επιχειρήσεων είναι μείζονος σημασίας. Οι ελεγκτές δεν πρέπει να περιορίζουν τις γνώσεις που έχουν για μία επιχείρηση σε λογιστικά μόνο θέματα αλλά να ενημερώνουν τα ενδιαφερόμενα μέρη για κάθε σημαντικό ζήτημα που εντοπίζουν. Η συνεργασία για τη βελτίωση της επικοινωνίας θα φέρει ένα νέο επίπεδο διαφάνειας και μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στις επιχειρήσεις.

Οικοδόμηση σιγουριάς και εμπιστοσύνης στις κεφαλαιαγορές

Ο έλεγχος των χρηματοοικονομικών καταστάσεων διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη λειτουργία των κεφαλαιαγορών, στη δημιουργία και διατήρηση της εμπιστοσύνης των επενδυτών και στην ευρύτερη επιχειρηματική κοινότητα.

Οι ελεγκτές οφείλουν να είναι ανεξάρτητοι και να πραγματοποιούν τον έλεγχο με αντικειμενικό τρόπο, με σκοπό τη διασφάλιση της ορθότητας της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης. Για να πετύχει αυτό πρέπει να υπάρχει αμοιβαίος σεβασμός και συνεργασία με τις Διοικήσεις των επιχειρήσεων αλλά ταυτόχρονα οι ελεγκτές πρέπει να μπορούν να διεξάγουν ασφαλή συμπεράσματα από την εργασία τους και να βασίζονται στις δικές τους ανεξάρτητες εκτιμήσεις. Οι δημοσιευμένες πληροφορίες, αφορούν είτε πληροφορίες της εκάστοτε τρέχουσας εταιρικής χρήσης ή του παρελθόντος ή ακόμη κι αν αφορούν το μέλλον αυτές δεν έχουν ακόμη ελεγχθεί.

Οι επενδυτές από την άλλη αναζητούν μεγαλύτερη και πληρέστερη ενημέρωση αλλά και διασφάλιση για τις μελλοντικές επιδόσεις μιας επιχείρησης. Ορισμένες επιχειρήσεις είναι πιο διαφανείς σχετικά με τα μελλοντικά επιχειρηματικά τους σχέδια και τη στρατηγική τους καθώς και τους κινδύνους που πρόκειται να αντιμετωπίσουν- άλλες όμως όχι. Οι ελεγκτές πρέπει να βρίσκουν τρόπους ώστε να δίνουν μεγαλύτερη διαβεβαίωση για πληροφορίες που αφορούν το μέλλον και έτσι να περιοριστεί αυτό το κενό προσδοκίας μέσω κοινών στόχων και προσπαθειών. Αυτή η παροχή ευρύτερης διασφάλισης, είναι μια από τις βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει το ελεγκτικό επάγγελμα.

Ανταπόκριση σε ένα “data-driven” επιχειρηματικό περιβάλλον

Η ανάγκη να πραγματοποιείται ο έλεγχος με νέους τρόπους είναι ένα θέμα ευρείας συζήτησης τα τελευταία χρόνια. Η χρήση της τεχνολογίας θα βοηθήσει στην καινοτομία. O ελεγκτής μπορεί να αξιοποιήσει τις πληροφορίες μέσω της ανάλυσης δεδομένων (data & analytics) κυρίως στα προβλήματα που χρήζουν περαιτέρω έρευνας και να τα φέρει εις γνώση των Διοικήσεων των επιχειρήσεων και των επιτροπών ελέγχου. Επιπρόσθετα, η διευρυμένη και πιο αναλυτική έκθεση ελέγχου που παρέχεται τα τελευταία χρόνια αποτελεί καινοτομία προς μία πιο ολοκληρωμένη πληροφόρηση / ενημέρωση των επενδυτών. Παρ’ όλα αυτά οι τελευταίοι εξακολουθούν να αναζητούν ακόμη πιο ολοκληρωμένη άποψη μιας επιχείρησης και των λειτουργιών της, μέσω της παροχής περισσότερων και βελτιωμένων μη χρηματοοικονομικών αναφορών, οι οποίες να μπορούν να συνάδουν με τις οικονομικές αναφορές που δημοσιεύονται και να παρέχουν τελικά μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της απόδοσης μιας επιχείρησης.

Κλείνοντας, οι ανάγκες και οι απαιτήσεις των επενδυτών και των Διοικήσεων των επιχειρήσεων καθώς και των εποπτικών αρχών είναι τόσο μεγάλες, όπου το ελεγκτικό επάγγελμα είναι απαραίτητο να εμπλουτιστεί και να αξιοποιήσει την τεχνολογία που έχει στην διάθεση του αλλά και να εξελίξει περαιτέρω την προσέγγιση στον έλεγχο ώστε να αμβλυνθεί και τελικά να καλυφθεί αυτό το κενό προσδοκιών.