Η σημασία για σωστή διαδικασία επικύρωσης μοντέλων με αφορμή τα ευρήματα του ελέγχου TRIM σε σχέση με τα μοντέλα πιστωτικού κινδύνου αντισυμβαλλομένου
Η σημασία για σωστή διαδικασία επικύρωσης μοντέλων με αφορμή τα ευρήματα του ελέγχου TRIM
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ανακοίνωσε πρόσφατα τα ευρήματα που προέκυψαν από τον έλεγχο TRIM (Targeted Review of Internal Models) σχετικά με την επικύρωση των μοντέλων διαχείρισης κινδύνων των Τραπεζών. Παράλληλα, η ΕΚΤ ανακοίνωσε την εποπτική υποχρέωση για την ετήσια επικύρωση των μοντέλων και την αναφορά των αποτελεσμάτων. Τα προαναφερθέντα καθιστούν σαφή την ολοένα και μεγαλύτερη εποπτική προσοχή στο πλαίσιο επικύρωσης μοντέλων που υιοθετούν τα πιστωτικά ιδρύματα.
Το πλαίσιο επικύρωσης μοντέλων περιλαμβάνει όλες εκείνες τις διαδικασίες και τις ενέργειες που εξασφαλίζουν ότι κάθε μοντέλο λειτουργεί σύμφωνα με την περιγραφή του και εξυπηρετεί απόλυτα τον σκοπό για τον οποίο αναπτύχθηκε. Γίνεται λοιπόν εύκολα αντιληπτός ο κεντρικός ρόλος που έχει η διαδικασία επικύρωσης μοντέλων στη διαχείριση ρίσκου και η οποία εδράζεται στη χρήση των μοντέλων και των αποτελεσμάτων αυτών.
Τα τελευταία χρόνια, αυξάνονται με ταχείς ρυθμούς οι εποπτικές απαιτήσεις σε σχέση με τη διαδικασία επικύρωσης μοντέλων. Τον Νοέμβριο του 2018 και τον Ιούνιο του 2019, η ΕΚΤ αναθεώρησε τις οδηγίες για τα εσωτερικά μοντέλα (internal models), θέτοντας μία σειρά απαιτήσεων στο γενικό πλαίσιο καθώς και σε επιμέρους ενότητες (συγκεκριμένου κινδύνου) του πλαισίου επικύρωσης μοντέλων. H τρίτη ενημέρωση της ΕΚΤ που δημοσιεύτηκε τον Νοέμβριο του 2019, περιλαμβάνει τα ευρήματα από τους επιτόπιους ελέγχους (on-site inspections) που διενεργήθηκαν στο πλαίσιο του TRIM και εστιάζουν στο ζήτημα του πιστωτικού κινδύνου αντισυμβαλλομένου (Counterparty Credit Risk – CCR).
Η διαδικασία επικύρωσης των εν λόγω μοντέλων όχι μόνο ανέδειξε τα περισσότερα αλλά και τα σημαντικότερα ευρήματα. Συγκεκριμένα, οι αναφορές TRIM έδειξαν αδυναμίες τόσο στον σκοπό όσο και στο βάθος αυτών των επικυρώσεων. Επίσης, διαπιστώθηκαν αδυναμίες σε σχέση με τον εκ των υστέρων δοκιμαστικό έλεγχο (back-testing), τον χρονικό ορίζοντα χρήσης των ελέγχων, την έλλειψη ορίων, δεικτών κινδύνου καθώς και την παρακολούθηση των αναγκαίων διορθώσεων ως απάντηση στα ευρήματα της επικύρωσης.
Με βάση τα ανωτέρω ευρήματα, προτείνεται τα πιστωτικά ιδρύματα να λάβουν σοβαρά υπόψιν τους τις αναθεωρημένες οδηγίες της ΕΚΤ σχετικά με τον πιστωτικό κίνδυνο αντισυμβαλλομένου. Όσον αφορά την επικύρωση μοντέλων, οι αναθεωρημένες κατευθύνσεις περιλαμβάνουν τις παρακάτω βελτιώσεις:
Τα παραπάνω αποτελούν βασικό υποσύνολο των βελτιώσεων των εποπτικών απαιτήσεων. Επιπλέον, αναθεωρημένες εποπτικές απαιτήσεις που πρέπει να ληφθούν υπόψιν (στη βάση των καλών πρακτικών) είναι:
Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω καθώς και την αυξανόμενη εξάρτηση των τραπεζών σε μοντέλα για τη λήψη αποφάσεων, καθίσταται κρίσιμο για τις τράπεζες να δημιουργήσουν ένα ισχυρό πλαίσιο επικύρωσης μοντέλων που θα τις προστατεύει από τις συνέπειες τυχόν παραπλανητικών αποτελεσμάτων. Βάσει, λοιπόν, των αναθεωρημένων οδηγιών της ΕΚΤ καθώς και των ευρημάτων του ελέγχου TRIM σχετικά με τον πιστωτικό κίνδυνο αντισυμβαλλομένου, θεωρούμε ότι οι τράπεζες θα πρέπει να υιοθετήσουν (αν δεν το έχουν κάνει ήδη) τα παρακάτω σε σχέση με τις διαδικασίες επικύρωσης:
Επιπλέον, οι εποπτικές προτεραιότητες της ΕΚΤ για το 2020, που περιλαμβάνουν προσεχείς δραστηριότητες σε σχέση με το πρόγραμμα “European Banking Authority’s IRB repair”, υποδεικνύουν ότι η εποπτική εστίαση στην επάρκεια των εσωτερικών μοντέλων θα συνεχίσει να κερδίζει έδαφος και φέτος. Η ανωτέρω δημοσίευση πραγματοποιήθηκε πολύ νωρίτερα από την πανδημία του COVID-19, οπότε αναμένουμε να υπάρξουν αλλαγές στις προτεραιότητες της ΕΚΤ. Επομένως, είναι απαραίτητο για τις τράπεζες να εφαρμόσουν ισχυρά προγράμματα διαχείρισης κινδύνων των μοντέλων, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας ισχυρών πλαισίων επικύρωσης μοντέλων που μπορούν να καθορίσουν επαρκώς την καταλληλόλητά τους για συγκεκριμένο σκοπό.
Συνοψίζοντας, γίνεται εμφανές ότι οι εποπτικές απαιτήσεις σχετικά με τη διαχείριση κινδύνων των μοντέλων ολοένα και αυξάνονται καθιστώντας τη μονάδα επικύρωσης μοντέλων ως το κρίσιμο σημείο αναφοράς για την αξιολόγηση της καταλληλόλητας και της επάρκειας των εσωτερικών μοντέλων ώστε να επιτελέσουν τον σκοπό της ανάπτυξής τους. Επιπροσθέτως, βαδίζοντας σε μία ταχέως μεταβαλλόμενη και με υψηλή αβεβαιότητα αγορά που επιζητά ολοένα και περισσότερα ποσοτικά στοιχεία καθώς και ποσοτικές απαντήσεις, γίνεται αντιληπτό ότι η χρήση ποσοτικών μοντέλων είναι πιο επίκαιρη από ποτέ.
Επομένως, τόσο για τα ελληνικά όσο και για τα ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, οι αξιόπιστες διαδικασίες επικύρωσης μοντέλων μέσω της υιοθέτησης και υλοποίησης των προαναφερθέντων καλών πρακτικών θα έχει ως αποτέλεσμα τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα όχι μόνο να είναι ευθυγραμμισμένα με τις εποπτικές απαιτήσεις αλλά και να παίρνουν τις κατάλληλες αποφάσεις αξιολογώντας ικανοποιητικά τους κινδύνους. Αυτό θα μειώσει τελικά τις απώλειές τους, συμβάλλοντας στην περαιτέρω ανάκαμψη του τραπεζικού κλάδου.
© 2021 KPMG Σύμβουλοι Μονοπρόσωπη Α.Ε., Ελληνική Ανώνυμη Εταιρεία και μέλος του διεθνούς οργανισμού ανεξάρτητων εταιρειών-μελών της KPMG συνδεδεμένων με την KPMG International Limited, ιδιωτική Αγγλική εταιρεία περιορισμένης ευθύνης με εγγυητικές εισφορές. Με την επιφύλαξη κάθε δικαιώματος.