Άρθρο της Σιάνας Κυριάκου, Γενική Διευθύντρια & COO KPMG στο περιοδικό FORTUNE

Σε έναν κόσμο γεμάτο περιβαλλοντολογικές, κοινωνικές, γεωπολιτικές, τεχνολογικές και πολιτικές προκλήσεις και αλλαγές, η επίδραση στον τρόπο εργασίας σε όλα τα πεδία του επιχειρείν, αλλά ακόμη και στην προσωπική μας ζωή είναι αναπόφευκτη. Αυτές τις προκλήσεις τις συναντάμε όχι μόνο στην καθημερινότητα μας, αλλά αποτελούν και στοιχεία διαβούλευσης σε μεγάλα Fora όπως το World Economic Forum, αλλά και έρευνες όπως το CEO Outlook της KPMG.

Καθώς ο ρόλος των γυναικών ισχυροποιείται στην επιχειρηματική και πολιτική σκηνή, η KPMG στη Γερμανία πήρε την πρωτοβουλία να πραγματοποιήσει μια έρευνα για να διερευνήσει τον τρόπο με τον οποίο βλέπουν οι γυναίκες σε ηγετικές θέσεις το μέλλον για την εταιρεία τους, τον κλάδο, τη χώρα και τον κόσμο για τα επόμενα τρία χρόνια. Μας κάλεσε να συμμετάσχουμε κι εμείς και ανταποκριθήκαμε με χαρά.

Η παγκόσμια αυτή έρευνα διεξάγεται για δεύτερη χρονιά, ωστόσο για πρώτη φορά συμπεριλαμβάνει 55 Ελληνίδες που μοιράζονται μαζί μας τις απόψεις και προβλέψεις τους και καθιστούν το Global Female Leaders Outlook περισσότερο ουσιαστικό για όλους εμάς. Θα μου επιτρέψετε να τις ευχαριστήσω προσωπικά που διέθεσαν το χρόνο τους και μας εμπιστευτήκαν τις θέσεις τους και πως βλέπουν το αύριο για διάφορα ζητήματα, συμπεριλαμβάνοντας τη χώρα μας και τη γυναικεία επιχειρηματικότητα στην παγκόσμια αυτή έρευνα.

Πολλές ομοιότητες και κάποιες σημαντικές διαφορές. Στο πλαίσιο αυτό, οι Ελληνίδες της επιχειρηματικής σκηνής έχουν στο ενεργητικό τους την οικονομική ύφεση που διανύσαμε, το μεταβαλλόμενο Ευρωπαϊκό και εθνικό πολιτικό τοπίο και τα γεωπολιτικά ζητήματα της περιοχής. Παρόλα αυτά αξιολογούν θετικά την ανάπτυξη της εταιρείας τους για τα επόμενα χρόνια, περισσότερο μάλιστα από ότι οι γυναίκες ομόλογες τους στον κόσμο. Συμπλέουν όμως σε θέματα που αφορούν την καινοτομία και την αξιοποίηση της ανάλυσης δεδομένων, τα οποία φαίνεται πως τις αφορούν εξίσου με τις γυναίκες των άλλων 51 χωρών.

Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια διεξάγονται πολλές πρωτοβουλίες και δράσεις παγκοσμίως για να ενισχυθεί η γυναικεία παρουσία στην επιχειρηματικότητα. Το θέμα είναι ότι έχουμε να αντιμετωπίσουμε παγιωμένες αντιλήψεις όχι μόνο μέσα στην επιχείρηση, αλλά και στην κοινωνία και τους θεσμούς της ξεκινώντας από την οικογένεια. Ευτυχώς όμως η έρευνα αυτή δείχνει ότι η ισότητα αποτελεί επίκαιρο θέμα στο επιχειρείν και το γεγονός αυτό συνηγορεί στην αλλαγή κουλτούρας.

Δράττω την ευκαιρία να υπογραμμίσω ότι η εταιρεία μας διαπνέεται έμπρακτα από κουλτούρα αξιοκρατίας και με χαροποιεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι οι αξίες μας γίνονται γνωστές. Στην εταιρεία μας η ισότητα των φύλων αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του στρατηγικού μας σχεδιασμού για “inclusion and diversity”, για ίσες ευκαιρίες πρόσληψης και ένταξης στον εργασιακό χώρο. Είναι βαθιά καταγεγραμμένο στο DNA της KPMG να προσφέρουμε ίσες ευκαιρίες σε όλους και δίνουμε μεγάλη αξία στην μοναδικότητα του καθενός. Εστιάζουμε αποκλειστικά στον επαγγελματισμό και την αξιοπρέπεια των ανθρώπων μας. Και αυτό το κάνουμε πράξη, χρόνια τώρα. Αξίζει να σημειωθεί πως είμαστε η πρώτη εταιρεία που έκανε γυναίκα συνεταίρο (partner) το 1995, ανάμεσα στις “BIG 4” εταιρείες, ενώ σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία το 53% των εργαζομένων μας είναι γυναίκες.

Ελπίζω να βρείτε τα ευρήματα της έρευνας εποικοδομητικά και να συνδράμουν θετικά στο διάλογο για το inclusion που είναι πλέον τόσο επίκαιρος.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στις αρχές του καλοκαιριού του 2019, και συμμετείχαν περισσότερες από 1 124 γυναίκες σε ηγετικές θέσεις σε 52 χώρες και περιφέρειες. Το μεγαλύτερο μέρος των συμμετεχόντων προήλθε από την Αργεντινή, Αυστραλία, Βραζιλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Καναδά, Μεξικό, Νέα Ζηλανδία, Φιλιππίνες, Σουηδία, Ισπανία, Τουρκία, Ουγγαρία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο.

Περισσότερες από τις μισές συμμετέχουσες (53%) διατηρούν ανώτερες διοικητικές θέσεις, όπως είναι Διευθύνοντες Σύμβουλοι, Πρόεδροι, C – Level Executives και μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου. Το μεγαλύτερο ποσοστό (86%) των γυναικών σε παγκόσμιες ηγετικές θέσεις κατείχαν διευθυντικές θέσεις για τουλάχιστον 6 χρόνια της καριέρας τους, ενώ ένας αξιοσημείωτος αριθμός (43%) εργάζονται για εταιρείες με έσοδα άνω των Ευρώ 500 εκατ.

Συγκεκριμένα στην Ελλάδα, συμμετείχαν 55 γυναίκες σε ηγετικές θέσεις (5%) μεταξύ 40-65 ετών (87%) με το μεγαλύτερο ποσοστό (57%) να κατέχει ανώτερες διευθυντικές θέσεις (Επικεφαλής τμήματος) σε κλάδους Στρατηγικής/ Management, Οικονομικών και Ανθρώπινου Δυναμικού. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι πάνω από τις μισές γυναίκες (57%) εργάζονται στην ίδια θέση για πάνω από 5 χρόνια, ενώ το 61% απάντησε ότι δεν έχει εργαστεί σε σχετικές θέσεις εκτός εταιρείας.

Μεταξύ των γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις που ερωτήθηκαν, το μεγαλύτερο ποσοστό στην Ελλάδα (77%) και η πλειοψηφία (80%) σε παγκόσμιο επίπεδο, θεωρεί ότι είναι προσωπική τους ευθύνη να συμπεριλάβουν τις αξίες των πελατών τους όσον αφορά θέματα περιβάλλοντος, κοινωνικής δέσμευσης και εταιρικής διοίκησης στις εταιρικές κατευθυντήριες γραμμές τους, Για την επίτευξη αυτού του στόχου αξιοποιούν τεχνικές αναλύσεις που βασίζονται σε δεδομένα. Το 89% (82% σε παγκόσμιο επίπεδο) όσων ερωτήθηκαν δήλωσαν ότι έχουν καταφέρει να κατανοούν πολύ καλύτερα τους πελάτες τους χάρη στις αναλύσεις δεδομένων τα τελευταία χρόνια.

Στο πλαίσιο αυτό, η διαχείριση των ευαίσθητων δεδομένων των πελατών έρχεται πλέον στο επίκεντρο. Δύο τρίτα των ερωτηθεισών στην Ελλάδα (75%) θεωρούν ότι η ασφάλεια των πληροφοριών αποτελεί κρίσιμο παράγοντα επιτυχίας για την εταιρεία τους. Το ίδιο υποστηρίζεται και στις υπόλοιπες χώρες παρ’ όλο που το ποσοστό είναι χαμηλότερο (69%).

Για το 82% των γυναικών σε ανώτερες θέσεις παγκοσμίως, η ευελιξία αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό παράγοντα για τη διασφάλιση της επιβίωσης της ίδιας τους της εταιρείας, με το δείγμα της Ελλάδας να συμφωνεί μεν αλλά με λιγότερο ποσοστό (78%). Η γυναίκες σε παγκόσμιες ηγετικές θέσεις βασίζονται στον έγκαιρο εντοπισμό των τάσεων της αγοράς ώστε να αντιδρούν γρήγορα στις αλλαγές.

Οι γυναίκες στελέχη θεωρούν ότι η μεγαλύτερη πρόκληση βρίσκεται στην κινητοποίηση της εταιρείας προς την κατεύθυνση της καινοτομίας. Επομένως σχεδόν όλες οι ερωτηθείσες τόσο στην Ελλάδα όσο και στις υπόλοιπες χώρες (95% και 96% αντίστοιχα) δηλώνουν ότι οι διαδικασίες καινοτομίας και η εφαρμογή εντός εταιρείας χρειάζεται να βελτιωθούν μέσα στα επόμενα τρία χρόνια. Επίσης, συμφωνούν (87%) ότι επιθυμούν μία εταιρική κουλτούρα στην οποία οι υπάλληλοι συμμετέχουν στη διαδικασία καινοτομίας χωρίς να φοβούνται τυχόν αρνητικές συνέπειες στην περίπτωση αποτυχίας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της Ελλάδας, λιγότερο από το ένα πέμπτο (20%) δηλώνει ότι η δικιά τους εταιρεία διαθέτει ήδη κουλτούρα «επιβράβευσης της αποτυχίας», ενώ στα ίδια πλαίσια κυμαίνονται και τα αποτελέσματα στις υπόλοιπες χώρες που πραγματοποιήθηκε η έρευνα (22%).

Οι ανατρεπτικές τεχνολογίες προσφέρουν περισσότερες ευκαιρίες παρά κινδύνους. Το μεγαλύτερο ποσοστό (83%) των γυναικών ανώτερων στελεχών που ερωτήθηκαν στην Ελλάδα είναι πεπεισμένες για αυτό με τις ερωτηθείσες στον υπόλοιπο κόσμο να το υποστηρίζουν (71%). Οι γυναίκες σε παγκόσμιες ηγετικές θέσεις βλέπουν μεγάλες δυνατότητες ειδικά στη χρήση της αυτοματοποίησης και των εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης. Παραπάνω από τις μισές (53%) δηλώνουν ότι οι εφαρμογές Τεχνητής Νοημοσύνης χρησιμοποιούνται ήδη ή τουλάχιστον γίνεται δοκιμαστική εφαρμογή τους στην εταιρεία τους. Στις υπόλοιπες χώρες, τα αποτελέσματα σχετικά με τη χρήση αυτοματοποίησης και Τεχνητής Νοημοσύνης είναι ελαφρώς καλύτερα (63%).

Το εργατικό δυναμικό τους παίζει κρίσιμο ρόλο σύμφωνα με τις γυναίκες επικεφαλής στην Ελλάδα και στον υπόλοιπο κόσμο: σε ποσοστό 73% και 63% αντίστοιχα δηλώνουν ότι θα επενδύσουν στην ανάπτυξη του εργατικού δυναμικού τους πριν ξεκινήσουν να επενδύουν στις νέες τεχνολογίες.

Αξιοσημείωτο είναι ότι σχεδόν 1 στις 2 (54%) γυναίκες επικεφαλής στην Ελλάδα θεωρεί ότι ο αριθμός των εργαζομένων θα αυξηθεί ή τουλάχιστον θα είναι σταθερός και θα εστιάζει στην αύξηση της επάρκειας, ενώ τα αποτελέσματα στις υπόλοιπες χώρες είναι καλύτερα με το 72% να είναι πιο αισιόδοξο στην αύξηση του ανθρώπινου δυναμικού. Όσον αφορά στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν για την εύρεση των κατάλληλων εργαζομένων, μόλις το 67% των γυναικών σε ηγετικές θέσεις στην Ελλάδα θεωρεί όλο και πιο δύσκολο να βρεθούν οι κατάλληλοι εργαζόμενοι, ενώ στον υπόλοιπο κόσμο το ποσοστό ανέρχεται στα 70%.

Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σε ηγετικές θέσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στις υπόλοιπες χώρες διεθνώς εξακολουθεί να είναι η κουλτούρα. Στην Ελλάδα, ένα αξιοσημείωτο ποσοστό (44%) των ερωτηθεισών δηλώνουν ότι επηρεάζονται ή έχουν επηρεαστεί στο παρελθόν από προκαταλήψεις ή στερεότυπα φύλου σε σχέση με τη γενική συμπεριφορά, ενώ σχετικά με την επικοινωνία τα ποσοστά είναι πολύ χαμηλά (11%). Όσον αφορά στις ίδιες παραμέτρους στις υπόλοιπες χώρες του κόσμου που διεξήχθη η έρευνα, παρατηρείται ότι η επιρροή από προκαταλήψεις ή στερεότυπα έχει να κάνει περισσότερο με την επικοινωνία (27%) συγκριτικά με την Ελλάδα. Σύμφωνα με τις περισσότερες συμμετέχουσες (67% και 65%) σε όλον τον κόσμο, όλες οι εταιρείες έχουν υποχρέωση να προωθούν την αλλαγή κουλτούρας. Μόλις 22% θεωρούν ότι οι πολιτικές κατευθυντήριες οδηγίες (π.χ. ποσοστώσεις) αποτελούν τον σωστό τρόπο για την επίτευξη του επόμενου επιπέδου στην ισότητα των φύλων.

Δεν αρκεί όμως να υποστηρίξουν την εξέλιξη αυτή μόνο οι εταιρείες, αλλά είναι ώρα «να βοηθήσει ο καθένας τον εαυτό του». Επομένως οι περισσότερες από τις ερωτηθείσες (76%) δεσμεύθηκαν να καταρτίσουν ένα προσωπικό στρατηγικό πλάνο καριέρας. Επιπλέον, η πλειοψηφία των ερωτηθεισών ασχολείται με προγράμματα προώθησης γυναικών (ZAHL) με στόχο να χαράξουν το δρόμο για την επόμενη γενιά ανώτερων στελεχών.