Ως ψηφιοποίηση σε οποιαδήποτε επιχείρηση ορίζεται η συνεχής βελτίωση και μετασχηματισμός των επιχειρησιακών λειτουργιών, μοντέλων και διαδικασιών, με απώτερο στόχο την αποτελεσματικότερη ανταλλαγή πληροφοριών εντός της επιχείρησης, αλλά και με εξωτερικούς φορείς. Αυτό επιτυγχάνεται με την αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών, οι οποίες επιτρέπουν την ευρύτερη χρήση ψηφιοποιημένων δεδομένων και βελτιώνουν με αυτόν τον τρόπο τη γενική αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα. Οι περισσότερες εταιρείες στους περισσότερους τομείς έχουν ήδη αρχίσει να υιοθετούν και να εφαρμόζουν τις αλλαγές αυτές. Αντίθετα, η ναυτιλιακή βιομηχανία είναι μια από τις λίγες που χρησιμοποιούν ακόμη πολύπλοκα συστήματα που βασίζονται «στο χαρτί και στο μολύβι». Αυτό δημιουργεί αυτομάτως μία ασυνέχεια. Για παράδειγμα, κατά την πτώχευση της Hanjin βρέθηκαν in Limbo περισσότερα από 500 000 κοντέινερ, με προφανές αποτέλεσμα μία άνευ προηγουμένου σύγχυση στην αγορά.

Ένα άλλο θέμα στη ναυτιλιακή βιομηχανία το οποίο προέρχεται από τη μη αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας είναι ότι συνήθως οι αποφάσεις βασίζονται στη ζήτηση και όχι στην πρόβλεψη. Σύμφωνα με μελέτες, τα πλοία ξοδεύουν περίπου το 40% του χρόνου τους στο λιμάνι, λόγω και του συστήματος κατανομής των slots στη λογική "first come - first served". Επιπλέον, τα πλοία ταξιδεύουν με ελλιπές φορτίο μεγάλο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα τελικά να χρησιμοποιούν μόνο το 36% του χρόνου τους στη δημιουργία αξίας για τους ιδιοκτήτες τους. Στη βελτίωση αυτών των δεικτών θα βοηθούσε η ανάλυση δεδομένων (data analytics), ένα πεδίο με τεράστιες δυνατότητες για την κερδοφορία της ναυτιλιακής βιομηχανίας. Στο πλαίσιο αυτό δημιουργήθηκε στη Σιγκαπούρη το 2017 η πλατφόρμα portcast. Σκοπός της είναι να προβλέψει κερδοφόρες ναυτιλιακές διαδρομές στο εγγύς μέλλον, εντοπίζοντας αποτελεσματικά τη ζήτηση με χρήση τεχνητής νοημοσύνης και τεχνικών machine learning.

Ένας άλλος τομέας όπου απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή είναι η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, με καλύτερο παράδειγμα προς αποφυγή την πειρατεία των πληροφοριακών συστημάτων της Maersk στις 27 Ιουνίου του 2017. Για περίπου 10 ημέρες, τα συστήματα των ηλεκτρονικών υπολογιστών της εταιρείας ήταν εκτός λειτουργίας και οι διαδικασίες έπρεπε να πραγματοποιηθούν χειρωνακτικά, προκαλώντας ζημιές περίπου US$ 300εκατ. Αυτό είχε σημαντικό παγκόσμιο αντίκτυπο, καθώς η Maersk είναι υπεύθυνη για τη μεταφορά περίπου 20% του παγκόσμιου εμπορίου. Το γεγονός αυτό οδήγησε την Maersk σε διερεύνηση λύσεων στον τομέα του blockchain. Το blockchain είναι μια τεχνολογία στην οποία τα δεδομένα δεν συγκεντρώνονται σε server, αλλά μοιράζονται ανάμεσα σε πολλούς υπολογιστές που δημιουργούν ένα ασφαλές δίκτυο. Για παράδειγμα, σκεφτείτε να χρειάζεσθε να εισέλθετε παράνομα σε 50 000 υπολογιστές ξεχωριστά για την επίτευξη οποιουδήποτε στόχου, όπως για παράδειγμα την απόκτηση πληροφοριών για τους πελάτες. Αυτή η τεχνολογική δυνατότητα οδήγησε στη συνεργασία της Maersk με την IBM για τη δημιουργία μιας παγκόσμιας πλατφόρμας εμπορικών συναλλαγών, η οποία ονομάστηκε TradeLens και η οποία τέθηκε σε λειτουργία στις 9 Αυγούστου 2018. Η πλατφόρμα αυτή στοχεύει να δώσει τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες να ψηφιοποιήσουν και να ανταλλάξουν εμπορικά δεδομένα όπως φορτωτικές, κτλ.

Τέλος, συχνά πλέον υπάρχει αναφορά στο θέμα των αυτόνομων πλοίων και παρόλο που οι εμπειρογνώμονες της βιομηχανίας δηλώνουν ότι τα αυτόνομα πλοία δεν θα είναι πραγματικότητα για αρκετά χρόνια ακόμη, η Rolls-Royce έχει ήδη ξεκινήσει να σχεδιάζει ένα σκάφος με τηλεχειρισμό που θα παρουσιαστεί το 2020 και το οποίο θα οδηγήσει σε μια δεκαπενταετή διαδικασία και θα κορυφωθεί σε ένα αυτόνομο μη επανδρωμένο ποντοπόρο πλοίο έως το 2035.

Και τελικά το ερώτημα παραμένει: είναι η Ναυτιλία η οποία εισέρχεται στην ψηφιακή εποχή ή μήπως τελικά ο «ποταμός» της ψηφιοποίησης παρασύρει τη Ναυτιλία; Τα συμπεράσματα δικά σας.