Κρίσιμος παράγοντας επιτυχίας και όχι αναγκαίο κακό η εφαρμογή κατάλληλων κανόνων εταιρικής διακυβέρνησης

Εφαρμογή κατάλληλων κανόνων εταιρικής διακυβέρνησης

Συνέντευξη του Νίκου Βουνισέα, Γενικός Διευθυντής, Επικεφαλής Ελεγκτικού Τμήματος, KPMG, στο περιοδικό Οικονομική Επιθεώρηση με θέμα την εταιρική διακυβέρνηση

1000
Νικόλαος Βουνισέας

Senior Partner

KPMG στην Ελλάδα

Email

Σε τι βαθμό έχει γίνει κατανοητή η σημασία της εταιρικής διακυβέρνησης στην Ελλάδα; Έχουν υπάρξει σχετικές πρωτοβουλίες;

Η εταιρική διακυβέρνηση έχει αποκτήσει μεγαλύτερο ρόλο και σημασία, ειδικά στις εταιρείες δημοσίου ενδιαφέροντας, με την ψήφιση του Νόμου 4449/2017, καθώς και με τις αλλαγές του εμπορικού νόμου 4548/2018 αλλά και άλλων αποφάσεων των αρμόδιων εποπτικών αρχών. Επειδή όμως η έννοια της εταιρικής διακυβέρνησης ξεκίνησε σχετικά πρόσφατα στις αρχές του 2000, δεν έχει γίνει ακόμα αντιληπτή η σημασία της σωστής εφαρμογής εταιρικής διακυβέρνησης ακόμα ή τουλάχιστον στις περισσότερες εταιρείες με εξαίρεση ίσως τις εταιρείες μεγάλης κεφαλαιοποίησης.

Κατά συνέπεια, η νομοθεσία υπάρχει, αλλά δεν έχει γίνει αρκετά κατανοητή η μεγάλη σημασία της εταιρικής διακυβέρνησης από τις εταιρείες.

Πως κρίνετε το επίπεδο των ελεγκτικών και εποπτικών μηχανισμών; Πόσο έχουν θωρακισθεί μετά την αποκάλυψη του «σκανδάλου» της Folli Follie;

Η αλήθεια είναι πως η συγκεκριμένη υπόθεση είναι πρωτόγνωρη για την Ελλάδα και δεν μπορούμε να βγάλουμε σωστά συμπεράσματα ώστε να απαντήσω στο ερώτημα σας. Πιστεύω ωστόσο πως η υπόθεση αυτή αλλά και άλλες παρόμοιες περιπτώσεις θα αναβαθμίσουν υποχρεωτικά το επίπεδο των ελεγκτικών και εποπτικών μηχανισμών. Η αναβάθμιση αυτή θα οδηγήσει κατά την γνώμη μας σε εντατικότερους ελέγχους και αξιολογήσεις των εταιρειών αυξάνοντας με αυτόν τον τρόπο τις δικλείδες ασφαλείας.

Πέραν της διαφθοράς, η προβληματική εταιρική διακυβέρνηση τι άλλα ζητήματα εγείρει;

Πρώτα από όλα τι σημαίνει ένα σύστημα εταιρικής διακυβέρνησης; Η εταιρική διακυβέρνηση αποτελεί το σύνολο των διαδικασιών βάσει των οποίων διοικείται και ελέγχεται μια εταιρεία, με σκοπό το όφελος των μετόχων της, αλλά και των τρίτων που συναλλάσσονται ή έχουν έννομα συμφέροντα με αυτή. Μια προβληματική ή μια χαλαρή εταιρική διακυβέρνηση θα οδηγήσει στην έλλειψη αξιοπιστίας προς την εταιρεία με αποτέλεσμα την αποστροφή των επενδυτών και της στήριξης τους στην χρηματοδότηση της εταιρείας. Η εταιρική διακυβέρνηση ενδυναμώνει την εμπιστοσύνη που δίνουν οι αγορές προς την εταιρεία ανάλογα με τον τρόπο που έχει επιλέξει να την εφαρμόσει.

Επιπρόσθετα η εταιρική διακυβέρνηση λειτουργεί ως καταλύτης στη καλλιέργεια (ή την κατακρήμνιση) της δημόσιας εικόνας της εταιρείας. Αυτό συμβαίνει διότι καθώς η εταιρική διακυβέρνηση ξεκινάει από την κορυφή, η τυχόν λανθασμένη της εφαρμογή ή παραμέλησή της αντανακλά μια προβληματική διοίκηση, προκαλώντας γενικότερη έλλειψη εμπιστοσύνης προς την εταιρεία και καταστροφικές συνέπειες για τους μετόχους της.

Συνδέεται η προβληματική εταιρική διακυβέρνηση με την αίσθηση ότι στην αγορά εργασίας κυριαρχεί η αναξιοκρατία, είτε πρόκειται για δημόσιο είτε για ιδιωτικό τομέα;

Δεν νομίζω ότι η αιτία μιας προβληματικής εταιρικής διακυβέρνησης σχετίζεται με την παθογένεια στην αγορά εργασίας αλλά με την σοβαρότητα μιας διοίκησης. Σίγουρα οι αντίστοιχες επιτροπές, οι οποίες αποτελούν σημαντικό κομμάτι της εταιρικής διακυβέρνησης όπως το Διοικητικό Συμβούλιο και η Επιτροπή Ελέγχου πρέπει να στελεχώνονται με αξιόλογα μέλη, τα οποία θα κατέχουν την αντίστοιχη γνώση και εμπειρία ώστε να επιτελέσουν το καθήκον τους με ευθύνη. Με λίγα λόγια, δεν αρκεί να υπάρχουν επιτροπές για να λέμε πως υφίσταται εταιρική διακυβέρνηση αλλά πρέπει να υπάρχουν επιτροπές απαρτιζόμενες από τα κατάλληλα στελέχη. Στελέχη, τα οποία δεν θα είναι μόνο τεχνικά καταρτισμένοι αλλά θα διαθέτουν ήθος και ανεξαρτησία. Χωρίς αυτά, η εταιρική διακυβέρνηση θα υπάρχει θεωρητικά αλλά όχι ουσιαστικά.

Τι αλλαγές θα προτείνατε στο ευρύτερο πλαίσιο, προκειμένου την καλύτερη και πιο διαφανή λειτουργία των επιχειρήσεων αλλά και την προστασία του επενδυτικού κοινού;

Πρώτα από όλα πρέπει να εμπεδωθεί στις εταιρείες κάθε τύπου ότι η εφαρμογή κατάλληλων κανόνων εταιρικής διακυβέρνησης δεν αποτελεί αναγκαίο κακό αλλά κρίσιμος παράγοντας για την επιτυχή λειτουργία της. Δεύτερον, όλοι οι εξωτερικοί θεσμοί, δηλαδή οι χρηματοδότες, οι επόπτες αλλά και οι εξωτερικοί ελεγκτές πρέπει να βοηθήσουν την εταιρεία να ασκήσει και να τηρήσει μια σωστή εταιρική διακυβέρνηση.

Η καλύτερη λειτουργία των επιχειρήσεων αλλά και η προστασία του επενδυτικού κοινού συνάδουν με την εφαρμογή μιας σωστής εταιρικής διακυβέρνησης. Ορισμένες βέλτιστες πρακτικές της εταιρικής διακυβέρνησης που έχουμε προτείνει για τη Διοίκηση είναι:

  • Να προσδιορίσει τον σκοπό και την αποτελεσματικότητα των συστημάτων που έχει εγκαταστήσει με στόχο τον εντοπισμό, την εκτίμηση, τη διαχείριση και την επιμέτρηση των διαφόρων κινδύνων που προκύπτουν από τις δραστηριότητες της εταιρείας.
  • Να εξασφαλίσει πως υπάρχουν επαρκείς και κατάλληλες εσωτερικές δικλείδες ασφαλείας.
  • Να μείνει ικανοποιημένη με τους μηχανισμούς παρακολούθησης της συμμόρφωσης της εταιρείας με την νομοθεσία, τους κανονισμούς, τις εποπτικές απαιτήσεις αλλά και τις σχετικές εσωτερικές αρχές.
  • Να μείνει ικανοποιημένη με την αποτελεσματικότητα και την ικανότητα της λειτουργίας του εσωτερικού ελέγχου και να εξασφαλίσει πως υπάρχουν οι απαραίτητοι πόροι και στελέχη να κάνουν την εργασία τους.
  • Να ανταποκρίνεται στις προτάσεις και εισηγήσεις της Διεύθυνσης Εσωτερικού Ελέγχου. 

Οι αρχές που πρέπει να υπάρχουν στην εταιρική διακυβέρνηση πρέπει να είναι:

  • Σεβασμός στα δικαιώματα όλων των μετόχων και επενδυτών ανεξαρτήτως ύψους κεφαλαίου που έχουν επενδύσει.
  • Σαφής διάκριση αρμοδιοτήτων και εξουσιών μεταξύ των διευθυντικών μονάδων.
  • Σωστή στελέχωση και δομή των εποπτικών μονάδων της εταιρείας (ΔΣ, επιτροπές κλπ).
  • Να υπάρχει η κατάλληλη πληροφόρηση προς τα αρμόδια όργανα της εταιρείας μέσω αντίστοιχων διοικητικών αναφορών.
  • Να υπάρχει μια διαφανής πολιτική και διαδικασία για την εκλογή και αμοιβή των οργάνων διοίκησης.
  • Διαφάνεια στην πληροφόρηση, η οποία αναρτάται ή δίνεται δημοσίως.
     

Το τελευταίο διάστημα έχουν αποκαλυφθεί σημαντικά εταιρικά σκάνδαλα στη Γερμανία (π.χ. Deutsche Bank, Volkswagen κλπ). Υπάρχει κάποια χώρα-πρότυπο ως προς τους κανόνες εταιρικής διακυβέρνησης;

Σε όλες τις χώρες του κόσμου θα βρείτε κάποια περίπτωση όπου μια χαλαρή εταιρική διακυβέρνηση οδήγησε σε σημαντική οικονομική επίπτωση στην εταιρεία. Ωστόσο, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ αποτελούν τα πρότυπα πάνω στα οποία οι βέλτιστες πρακτικές εφαρμόζονται παγκοσμίως. Ο λόγος είναι απλός καθώς σε αυτές τις χώρες οι αγορές αξιών και εμπορευμάτων είναι αρκετά αναπτυγμένες ως προς την οργάνωση και τη λειτουργία τους. Η εταιρική διακυβέρνηση είναι κατάλληλη για εισηγμένες εταιρείες, οπότε σε αυτές τις χώρες, οι αρχές της εταιρικής διακυβέρνησης έχουν αναπτυχθεί σε μεγαλύτερο ρυθμό από οπουδήποτε αλλού.

Το ιδιαίτερα μικρό μέγεθος και ο οικογενειακός χαρακτήρας των ελληνικών επιχειρήσεων λειτουργούν ανασταλτικά στη βελτίωση της εταιρικής διακυβέρνησης; Δεδομένου ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα παραμείνουν ραχοκοκαλιά της οικονομίας και της κοινωνίας, πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα;

Πράγματι, η εφαρμογή όλων των αρχών εταιρική διακυβέρνηση δεν είναι εύκολη υπόθεση ειδικά για την τυπική ελληνική επιχείρηση, ωστόσο, ορισμένες αρχές όπως επί παραδείγματι η σωστή λειτουργία του εσωτερικού ελέγχου και η αξιοκρατία στις αποδοχές της Διοίκησης θα έπρεπε να εφαρμόζονται από όλες τις εταιρείες. Οι εταιρείες, οι οποίες έχουν θεσπίσει τέτοιες αρχές αυξάνουν τις πιθανότητες τους για την μακροβιότερη επιβίωση τους καθώς και το προβάδισμα στην ανεύρεση χρηματοδότησης με ευκολότερο τρόπο.

Συνδέεται η εικόνα της εταιρικής διακυβέρνησης με τον κρατικοδίαιτο χαρακτήρα που επί δεκαετίες είχε η επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα; Πώς σπάει ο φαύλος κύκλος;

Όπως αναφερθήκαμε και νωρίτερα η εταιρική διακυβέρνηση εφαρμόζεται σωστά στις ιδιωτικές εισηγμένες εταιρείες χωρίς ωστόσο να αποκλείεται η εφαρμογή της και από τις κρατικές εταιρείες. Μάλιστα η εμπειρία μας έχει δείξει πως οι ΔΕΚΟ στις οποίες η εταιρική διακυβέρνηση λειτουργεί στα πρότυπα μιας ιδιωτικής εταιρείας, έχει βοηθήσει τις εταιρείες αυτές να πετύχουν καλύτερα αποτελέσματα.

© 2024 KPMG Ορκωτοί Ελεγκτές Α.Ε., Ελληνική Aνώνυμη Εταιρεία και μέλος του διεθνούς οργανισμού ανεξάρτητων εταιρειών-μελών της KPMG συνδεδεμένων με την KPMG International Limited, ιδιωτική Αγγλική εταιρεία περιορισμένης ευθύνης με εγγυητικές εισφορές. Με την επιφύλαξη κάθε δικαιώματος. 


Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη δομή του διεθνούς οργανισμού της KPMG παρακαλώ επισκεφτείτε τη σελίδα https://kpmg.com/governance.

Συνδεθείτε μαζί μας