Ingevolge het nieuwe regeerakkoord heeft de ministerraad beslist om de bestaande regeling inzake het verlaagd btw-tarief voor afbraak en heropbouw uit te breiden. Aan deze bestaande regeling zal niets wijzigen. Wel zullen er drie nieuwe regelingen met betrekking tot dit bestaande verlaagd btw-tarief in het leven geroepen worden die van toepassing zullen zijn op het volledige Belgische grondgebied. Deze drie regelingen zullen tijdelijk van aard zijn, met name van 1 januari 2021 tot 31 december 2022. De tijdelijke uitbreiding van het verlaagd tarief moet aan de bouwsector een belangrijke stimulans geven.

Korte recap bestaande regeling

De regeling inzake afbraak en heropbouw die we vandaag kennen is vooreerst territoriaal beperkt tot 32 steden (inclusief de deelgemeenten van die steden). De oprichting van een gebouw komt slechts in aanmerking voor de toepassing van dit verlaagd btw-tarief voor zover het gaat om de heropbouw van een woning of appartement en voor zover de bouwheer met het oog op en voorafgaand aan die heroprichting, het gebouw op betreffend perceel zelf heeft afgebroken of heeft laten afbreken. Het feit dat dit gebouw vóór de afbraak al dan niet privéwoning was, is hierbij van geen belang. Wat wel relevant is voor de toepassing van dit verlaagd btw-tarief, is dat het gebouw dat wordt afgebroken een uit zijn aard onroerend goed is dat een significante omvang heeft én dat met het oog op duurzaamheid werd opgetrokken. De administratie aanvaardt dat het nieuw gebouwde woonhuis/appartementsgebouw zich niet op exact dezelfde plaats als het afgebroken gebouw moet bevinden. Tot slot zijn er nog een aantal formele voorwaarden die vervuld moeten zijn (lees: in te dienen verklaringen, facturatievermeldingen, etc.). Deze bestaande regeling blijft onverkort onder dezelfde voorwaarden van toepassing.

Uitbreiding toepassingsgebied verlaagd btw-tarief: 3 nieuwe regelingen / luiken

Zoals reeds aangegeven kunnen de nieuwe regels ingedeeld worden in drie luiken.

Luik 1: afbraak en heropbouw van de enige en eigen woning

Het verlaagd btw-tarief van 6% zal principieel toegepast kunnen worden op de afbraak en heropbouw van woningen en appartementen die gelegen zijn binnen het ganse grondgebied van ons land. Opdat dit tarief toegepast kan worden moet de bouwheer vooreerst een natuurlijk persoon zijn die de te bouwen woning effectief zal bestemmen voor zijn eigen bewoning en er dus zijn domicilie zal hebben. Van belang hierbij is dat het bovendien de enige en eigen woning is van de bouwheer (met woningen verkregen ingevolge erfenis wordt echter geen rekening gehouden). Het verlaagd btw-tarief zal ook enkel toegepast kunnen worden voor btw die opeisbaar wordt tussen 1 januari 2021 en 31 december 2022 (en uiterlijk op 31 december van het jaar van de eerste ingebruikneming van de woning). Een laatste voorwaarde heeft betrekking op de grootte van de woning/het appartement. De totale bewoonbare oppervlakte hiervan mag immers niet meer dan 200 m2 bedragen. Hoe deze oppervlakte exact berekend moet worden is thans nog niet gekend. Uit deze twee laatste voorwaarden zou het ‘sociale’ karakter van deze nieuwe regeling moeten blijken (welke overigens niet gelden voor de bestaande regeling afbraak en heropbouw in de 32 steden waar de bestaande voorwaarden onverkort van toepassing blijven). Opdat het voordeel van het verlaagd btw-tarief van 6% als definitief ‘verworven’ beschouwd kan worden in hoofde van de bouwheer moet het betreffende gebouw zijn enige en eigen woning blijven voor minstens 5 jaar. Wordt deze termijn niet gehaald, dan zal het verschil in btw-tarief a rato van x/5den (terug)betaald moeten worden door de bouwheer.

Luik 2: verhuur van de heropgebouwde woning in het kader van het sociaal beleid

Het verlaagd btw-tarief van 6% zal ook van toepassing zijn op de afbraak en heropbouw van woningen die bestemd zijn voor langetermijnverhuur in het kader van sociaal beleid. Het gaat hier in essentie om woningen die verhuurd zullen worden door de bouwheer aan sociale verhuurkantoren of die verhuurd zullen worden in het kader van een door de bouwheer aan een sociaal verhuurkantoor toegekend beheersmandaat. De hogergenoemde oppervlaktebeperking zal hier niet gelden noch lijkt hier een beperking te bestaan betreffende de hoedanigheid van de bouwheer. De hierboven omschreven opeisbaarheidsvoorwaarde speelt echter wel binnen dit luik. Het voordeel van het verlaagd btw-tarief van 6% zal (i.t.t. luik 1) maar definitief verworven zijn na 15 jaar in deze situatie.

Luik 3: verkopen van heropgebouwde woningen

Het verlaagd btw-tarief van 6% zal tot slot eveneens van toepassing zijn op de verkoop van heropgebouwde woningen (met bijhorende terrein) wanneer deze gerealiseerd worden na de afbraak van een bestaand gebouw. Van belang hierbij is dat de koper en de woning voldoen aan de voorwaarden die uiteengezet zijn in luik 1 (lees: koper is een natuurlijke persoon, domicilievereiste, 200 m2-beperking). De termijn van 5 jaar zal hier ook van toepassing zijn opdat de verkrijging van het voordeel van het verlaagd btw-tarief definitief is. De tijdelijke tariefverlaging zal ook gelden bij de verkoop van een dergelijke woning aan een koper die de woning zal verhuren in het kader van het sociaal beleid (cfr. Luik 2). In dat geval zal ook het voordeel van het verlaagd btw-tarief maar volledig verworven zijn na 15 jaar. Ook binnen dit derde luik geldt de voorwaarde dat de btw op de verkoop opeisbaar moet worden tussen 1 januari 2021 en 31 december 2022. Noteer dat de toepassing van het verlaagd btw-tarief onder de huidige bestaande regeling in de 32 steden ook zal worden uitgebreid naar de verkopen van woningen/appartementen.  

Besluit

Deze nieuwe regeling moet toegejuicht worden en biedt extra zuurstof aan de bouwsector en gezinnen tijdens deze crisis. Bouwpromotoren kunnen tijdelijk gebruik maken van een verlaagd btw-tarief op hun verkopen, iets waarvoor de sector al reeds geruime tijd vragende partij was. Het is echter beperkt gebleven tot een tijdelijke regeling. Alle exacte modaliteiten (o.a. inzake overgangsmaatregelen, oppervlaktebepaling, etc.) van deze toekomstige wetgeving zijn thans nog niet gekend. Wordt dus ongetwijfeld vervolgd…